Αφορμή για την σύνταξη του παρόντος είναι οι τεράστιες ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών (εφεξής ΜΜΜΟ) του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΝΕ – ΝΠΔΔ) είναι σε γνώση του σοβαρού και χρόνιου προβλήματος υποστελέχωσης της συγκεκριμένης μονάδας, το οποίο, ωστόσο, στις μέρες μας έχει ενταθεί, φτάνοντας σε οριακό σημείο την ασφαλή λειτουργία της μονάδας.
Εκκινούμε την σκέψη μας από την παράθεση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, που διέπει την οργάνωση και λειτουργία μιας ΜΜΜΟ. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 της υπ’αριθμ. Υ4α/οικΓΠ45132/02-05-2002 Απόφασης του Υπουργού Υγείας & Πρόνοιας (Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων, των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων Μυελού των Οστών και διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης άδειας λειτουργίας αυτών, ΦΕΚ Β΄ 599/2002) «Με τον όρο Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών από τούδε και στο εξής νοείται ο ειδικός χώρος όπου διενεργούνται παντός τύπου μεταμοσχεύσεις αλλογενών αιμοποιητικών κυττάρων. Η Μονάδα Μυελού των Οστών πρέπει να λειτουργεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Νοσηλευτικού Ιδρύματος ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ως ανεξάρτητη Μονάδα ή εντός των πλαισίων αιματολογικού τμήματος ή Πανεπιστημιακής αιματολογικής Κλινικής Παθολογικού Τομέα ή Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής με αιματολογική μονάδα».
Με τις παραπάνω διατάξεις τίθεται το γενικό περίγραμμα και ο σκοπός μιας ΜΜΜΟ. Με τις διατάξεις που έπονται εξειδικεύεται το πλαίσιο λειτουργίας των ΜΜΜΟ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν εν προκειμένω οι ελάχιστες απαιτήσεις, και συνάμα προϋποθέσεις ορθής, νόμιμης και ασφαλούς λειτουργίας των ΜΜΜΟ εξ απόψεως στελέχωσης του οικείου νοσηλευτικού προσωπικού.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Ε΄ του άρθρου 3 της ως άνω Υπουργικής Απόφασης, σε κάθε ΜΜΜΟ θα πρέπει να υπάρχει ένας Νοσηλευτής ή νοσηλεύτρια κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ με εμπειρία έξι τουλάχιστον μηνών σε αναγνωρισμένη Μονάδα Μεταμόσχευσης της ημεδαπής ή αλλοδαπής, καθώς και τρεις νοσηλευτές ΠΕ ή ΤΕ, ανά κλίνη.
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι οι παραπάνω προδιαγραφές τίθενται υπό την μορφή όρων και προϋποθέσεων για τη νόμιμη λειτουργία των ΜΜΜΟ. Αυτό πρακτικώς σημαίνει, ότι η μη τήρηση των ελαχίστων προϋποθέσεων που αφορούν το προσωπικό θα πρέπει να έχει ως συνέπεια την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της μονάδας. Εξάλλου, κατά την ρητή πρόβλεψη του άρθρου 1 της προαναφερθείσας Υπουργικής Απόφασης, «Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και γνώμη του Κ.Ε.Σ.Υ. ανακαλείται η προσωρινή ή οριστική άδεια λειτουργίας εφόσον διαπιστωθεί ότι η Μονάδα Μεταμόσχευσης δεν πληροί τους όρους και τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από την απόφαση αυτή».
Ερχόμενοι, λοιπόν, επί των επίμαχων πραγματικών περιστατικών, που αφορούν την ΜΜΜΟ του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» επισημαίνονται τα ακόλουθα.
Εξ όσων αναφέρονται από το εκεί υπηρετούν νοσηλευτικό προσωπικό, η συγκεκριμένη ΜΜΜΟ νοσηλεύει σταθερά κατά μέσον όρο 10 έως 13 παιδιά, ενώ στελεχώνεται από 17 νοσηλευτές. Με βάση το εν λόγω πραγματικό στοιχείο, κατά την λειτουργία της μονάδας παραβιάζεται και καταστρατηγείται συστηματικώς πλέον η απαίτηση – θεμελιώδης προϋπόθεση της ύπαρξης τριών (3) νοσηλευτών ΤΕ ή ΠΕ ανά κλίνη.
Εν τοις πράγμασι, και ιδίως κατά τις απογευματινές και νυχτερινές βάρδιες, το προσωπικό περιορίζεται σε μόλις δύο ή τρεις νοσηλευτές, που καλούνται να παράσχουν υπηρεσίες νοσηλείας και φροντίδας στο σύνολο των νοσηλευομένων παιδιών.
Ενόψει της ιδιαιτερότητας των συγκεκριμένων ασθενών – παιδιών, καθώς και της ανάγκης για την παροχή εξατομικευμένης φροντίδας σε καθένα από αυτά, εύκολα γίνεται αντιληπτό, ότι η λειτουργία της συγκεκριμένης ΜΜΜΟ καθίσταται εξαιρετικά επισφαλής για την υγεία των νοσηλευομένων παιδιών.
Το φαινόμενο αυτό, πέραν του παρανόμου χαρακτήρα του, είναι κοινωνικώς, ηθικώς και ανθρωπίνως απαράδεκτο. Ως εκ τούτου η ΕΝΕ καλεί κάθε αρμόδιο φορέα να ενσκύψει στο πρόβλημα με σκοπό την άμεση αριθμητική ενδυνάμωση του υπηρετούντος νοσηλευτικού προσωπικού, ώστε να υπάρξει αποκατάσταση της απόλυτα ασφαλούς και σύννομης λειτουργίας της εν λόγω ΜΜΜΟ. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να υπάρξει είτε μείωση του αριθμού των κλινών και των νοσηλευομένων ασθενών ή αναστολή της λειτουργίας της μονάδας.
Η παρούσα θα τεθεί υπόψη του Υπουργού Υγείας και του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), που οφείλει να ελέγχει και επί τόπου κάθε Μονάδα Μεταμόσχευσης σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 5 της υπ’αριθμ. Υ4α/οικΓΠ45132/02-05-2002 Υπουργικής Απόφασης.
Ευελπιστώντας στην άμεση επίλυση του προβλήματος, η ΕΝΕ δεσμεύεται ότι θα παρακολουθήσει στενά την εξέλιξη της υπόθεσης, επιφυλασσόμενη για περαιτέρω ενέργειες, δικαστικές ή εξώδικες, ιδίως στο πλαίσιο του σκοπού της να συμβάλει στην προστασία της υγείας του Ελληνικού Λαού (άρθρο 2 παρ. 19 του Ν. 3252/2004).
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Δημήτριος Σκουτέλης Αριστείδης Δάγλας
