Με αφορμή την πρόσφατη καταγγελία για την κατάσταση που επικρατεί στον Ξενώνα ΟΡΜΟΣ, ως το επαγγελματικό επιμελητήριο των Νοσηλευτών της χώρας και θεσμικό όργανο προάσπισης των δικαιωμάτων τους, σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα:
Όπως ήδη γνωρίζετε, καθώς έχει ήδη προηγηθεί το τραγικό γεγονός του θανάτου ενός εργαζομένου σε αντίστοιχο ξενώνα του ίδιου νοσοκομείου, που αντί να αποτελέσει εφαλτήριο για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, δείχνει να έχει λησμονηθεί, το νοσηλευτικό προσωπικό εργάζεται σε συνθήκες τραγικής υποστελέχωσης και έχει οδηγηθεί στη σωματική και ψυχική εξουθένωση.
Κατά παράβαση της νομοθεσίας σχετικά με τους σκοπούς λειτουργίας των δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, στον Ξενώνα φιλοξενούνται περιστατικά σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης αλλά και βαριά ψυχιατρικά περιστατικά. Το προσωπικό καλείται μεταξύ άλλων να αντιμετωπίσει περιστατικό παραβατικού και επιθετικού εφήβου, υπόδικου για σοβαρά αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας , της σωματικής ακεραιότητας, του Νόμου περί ναρκωτικών, της ιδιοκτησίας κλπ.
Τίθεται επομένως σοβαρότατο ζήτημα ασφάλειας προσωπικού και ασθενών, δεδομένου ότι οι συνθήκες εργασίας στους ξενώνες είναι διαφορετικές από τα νοσηλευτικά ιδρύματα και δεν υπάρχει κανενός είδους φύλαξη, με αποτέλεσμα οι Νοσηλευτές να καλούνται να αναλάβουν και φυλακτικά καθήκοντα.
Για όλα τα ανωτέρω έχετε όλοι πολλάκις ενημερωθεί αρμοδίως, αν και όταν έχει προηγηθεί ο θάνατος ενός εργαζομένου και η κατάσταση δεν έχει μεταβληθεί, αλλά αντίθετα έχει χειροτερεύσει, η ενημέρωση παρέλκει.
Η ακαταλληλότητα των περιστατικών που εισάγονται άκριτα και παράνομα στους ξενώνες (όπως οι εισαγγελικές παραγγελίες) καταδεικνύει πλήρη αδιαφορία για τις συνέπειες που η επιλογή αυτή έχει για το προσωπικό του Ξενώνα αλλά και τους άλλους φιλοξενούμενους, των οποίων η ζωή και η σωματική ακεραιότητα τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο.
Προσέτι δε, από θεραπευτικής απόψεως, το περιβάλλον του Ξενώνα και των παρόμοιων δομών, είναι αντίθετο σε τακτικές περιορισμού, αυστηρών ελέγχων και διαχείριση οξέων και επικίνδυνων καταστάσεων.
Όπως σας είναι γνωστό στο άρθρο 9 του Νόμου 2716/1999: « 1. Οι Μονάδες ή προγράμματα όπου παρέχονται υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης για ενήλικες, παιδιά ή εφήβους είναι τα οικοτροφεία, οι Ξενώνες, τα Προστατευμένα Διαμερίσματα και οι Φιλοξενούσες Οικογένειες. 2. Οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, καθώς και τα προγράμματα Προστατευμένων Διαμερισμάτων και Φιλοξενουσών Οικογενειών έχουν σκοπό την τοποθέτηση και ψυχιατρική παρακολούθηση, σε χώρους διαβίωσης, θεραπείας και υποστήριξης, για μακρόχρονη ή βραχεία παραμονή των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όταν δεν έχουν στέγη ή κατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον, μετά από αίτησή τους, με σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ψυχιάτρου ή της θεραπευτικής ψυχιατρικής ομάδας…. Ειδικότερα, τα Οικοτροφεία και οι Ξενώνες αναπτύσσουν δραστηριότητες Κοινωνικής Αποκατάστασης και συμμετέχουν από κοινού με άλλα νομικά πρόσωπα της περιοχής τους σε δραστηριότητες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές, καθώς και κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης…»
Οι ανωτέρω διατάξεις, μέρος του θεμελιώδους για την ψυχική υγεία Νόμου 2716/1999 που έθεσε τις βάσεις για τον εκσυγχρονισμό των δομών ψυχικής υγείας, αλλά και οι διατάξεις των εκδοθεισών στη συνέχεια Υπουργικών Αποφάσεων δεν τηρούνται, με αποτέλεσμα τη σοβαρή διακινδύνευση της δημόσιας ασφάλειας και την καθημερινή θέση σε κίνδυνο της υγείας των εργαζομένων αλλά και των υπόλοιπων φιλοξενούμενων.
Εν προκειμένω βρισκόμαστε ενώπιον του παράδοξου και οξύμωρου φαινομένου ασθενείς που έχουν ήδη κριθεί παραβατικοί και επικίνδυνοι να θεωρούνται εν τοις πράγμασι «ακίνδυνοι» για εργαζομένους και άλλους, ασθενείς και να μην λαμβάνεται ουδεμία μέριμνα για την ασφάλειά τους.
Από την πλήρη αδιαφορία των αρμοδίων ακόμα και μετά το θάνατο εργαζομένου εν ώρα υπηρεσίας διαφαίνεται στην πράξη η πρόθεση να υποτιμάται η αξία της ζωής υπαλλήλων και λοιπών ασθενών και οι σκληρά εργαζόμενοι σε επαχθείς συνθήκες υπάλληλοι των ξενώνων αλλά και οι ιδιαιτέρως ευάλωτοι φιλοξενούμενοι να θεωρούνται υποδεέστερα μέλη του κοινωνικού συνόλου και να μην κρίνεται επιβεβλημένη η προστασία τους!
Με τις ανωτέρω παράνομες πρακτικές διαιωνίζεται το απαράδεκτο φαινόμενο να προσέρχονται επιστήμονες Νοσηλευτές στο χώρο εργασίας τους και αντί να παρέχουν φροντίδα στους ασθενείς, να κινδυνεύουν οι ίδιοι από επιθέσεις νοσηλευόμενων ασθενών, μη γνωρίζοντας αν θα επιστρέψουν σώοι και ζωντανοί στην οικία τους!
Το Σύνταγμα στο άρθρο 21 παρ. 3 περιέχει γενική διάταξη για την προστασία της υγείας των πολιτών («Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων.»)
Ο ισχύων Κώδικας Δημοσίων Υπαλλήλων, στο άρθρο 44 προβλέπει: « Όροι υγιεινής και ασφάλειας. 1. Οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα στη διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο εργασίας τους…» Με τη διάταξη αυτή αναγνωρίζεται αγώγιμο δημόσιο δικαίωμα υπέρ των υπαλλήλων για τη διασφάλιση ασφαλών συνθηκών εργασίας.
Η νομοθεσία για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων κωδικοποιήθηκε δια του Ν. 3850/2010, στο άρθρο 42 του οποίου ορίζεται: «1. Ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων.»
Στο άρθρο 72 του Νόμου 3850/2010 δε, προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για τις περιπτώσεις παράβασης των διατάξεων για την υγιεινή και ασφάλεια. Στον Ποινικό Κώδικα προβλέπεται το αδίκημα της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής, αλλά και το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, η αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των οποίων πληρούται καθημερινά.
Επειδή εν προκειμένω είναι παράνομη αλλά και ποινικά κολάσιμη η παράλειψη εφαρμογής της Νομοθεσίας και λήψης πρόσφορων μέτρων για την επαρκή προστασία της ζωής και της υγείας των υπαλλήλων αλλά και των ασθενών.
Επειδή η ανθρώπινη ζωή είναι το υπέρτατο έννομο αγαθό και η προστασία του είναι ανεπίτρεπτο να εγκαταλείπεται στην τύχη.
Επειδή κάθε περεταίρω καθυστέρηση διευθέτησης του ζητήματος είναι ακραία επικίνδυνη και είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε ενώπιον δυσάρεστων και τραγικών εξελίξεων, με ενδεχόμενη απώλεια και δεύτερης ανθρώπινης ζωής!
Επειδή αποτελεί πρωταρχικής σημασίας υποχρέωση της Πολιτείας η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των πολιτών. (άρθρο 21 παρ. 3 Συντάγματος)
Επειδή το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των θεραπευτηρίων και δημοσίων νοσοκομείων στα οποία φυλάσσονται- νοσηλεύονται οι κρατούμενοι- ασθενείς είναι αρμόδιο αποκλειστικά και μόνο για τις πράξεις τις σχετικές με την περίθαλψη και τη νοσηλεία τους. (βλ. υπ’ αριθ 8/2007 γνωμοδότηση ΕισΑΠ, υπ’ αριθ. 134144/29016/2011/7-11-2011 έγγραφο Συνηγόρου του Πολίτη) και αυτό ισχύει αναλογικά και για το προσωπικό που εργάζεται στους Ξενώνες και τις λοιπές δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
Επειδή λαμβάνουν χώρα σοβαρές παραβάσεις της Νομοθεσίας ικανές να αποβούν μοιραίες για την ανθρώπινη ζωή.
Επειδή έχουμε σχετική υποχρέωση, στα πλαίσια του καταστατικού μας σκοπού προάσπισης των δικαιωμάτων των Νοσηλευτών.
Επειδή εν προκειμένω στοιχειοθετούνται και ποινικές ευθύνες των αρμοδίων για την εξασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΟΥΣ
ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΡΗΤΗ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
Σας καλούμε όπως άμεσα μεριμνήσετε για την τήρηση της νομοθεσίας και λάβετε κάθε πρόσφορο μέτρο για την επαρκή προστασία εργαζομένων και φιλοξενούμενων, δεδομένου ότι πλέον δεν γίνεται θεωρητική συζήτηση αλλά η κατάσταση είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη και βρισκόμαστε ενώπιον άμεσου και παρόντος κινδύνου κατά της ανθρώπινης ζωής.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Δημήτριος Σκουτέλης Αριστείδης Δάγλας
