Ι. Το Άρθρο 4 του Ν. 580/1977 (ΦΕΚ Α’ 106) ορίζει ότι <<Εις προκηρυχθείσας και μη πληρωθείσας ελλείψει υποψηφίων θέσεις νοσηλευτικού προσωπικού Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων, διά την κατάληψιν των οποίων απαιτείται πτυχίον Σχολής Αδελφών Νοσοκόμων τριετούς φοιτήσεως, γίνονται δεκτές προς διορισμό κατά την επαναληπτική προκήρυξη αυτών και πτυχιούχοι Σχολών Μαιών, προτιμωμένων εις πάσαν περίπτωσιν των υποψηφίων Σχολών Αδελφών Νοσοκόμων 3ετούς φοιτήσεως. Αι ούτω διοριζόμεναι Μαίαι θα μετεκπαιδεύωνται επί εξάμηνον εις το Νοσοκομείον εις ο προσλαμβάνονται>>.
Εξάλλου, σύμφωνα με το Άρθρο 5 παρ. 2 του Ν. 1579/1985 (ΦΕΚ Α’ 217), από τη δημοσίευση του νόμου αυτού καθιερώθηκε ο επαγγελματικός τίτλος του νοσηλευτή και νοσηλεύτριας στους πτυχιούχους ή διπλωματούχους των: α) Τμημάτων νοσηλευτικής ΑΕΙ. β) Νοσηλευτικών τμημάτων ΤΕΙ. γ) τέως ανώτερων σχολών νοσοκόμων, επισκεπτριών αδελφών νοσοκόμων του Υπουργείου Υγείας δ) ισοτίμων σχολών αλλοδαπής.
Ήδη, δε, ο Ν. 3252/2004 <<Σύσταση Ένωσης Νοσηλευτών-τριών, θέματα ΕΣΥ, θέματα ιατρών, ιδ. κλινικών κλπ>> (ΦΕΚ Α’ 132/16.7.2004), ορίζει στο μεν Άρθρο 3 παρ. 1 και 2 ότι <<1. Τα Μέλη της Ε.Ν.Ε. διακρίνονται σε τακτικά και επίτιμα. 2. Τακτικά Μέλη της Ε.Ν.Ε. είναι υποχρεωτικά όλοι οι νοσηλευτές που είναι απόφοιτοι: α) Τμημάτων Νοσηλευτικών Α.Ε.Ι., β) Νοσηλευτικών Τμημάτων Τ.Ε.Ι., γ) Πρώην Ανώτερων Σχολών Αδελφών Νοσοκόμων, Επισκεπτριών Αδελφών Νοσοκόμων, αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δ) Πρώην Νοσηλευτικών Σχολών ΚΑΤΕΕ, ε) Νοσηλευτικών Σχολών ή Τμημάτων της αλλοδαπής, των οποίων τα διπλώματα έχουν αναγνωριστεί ως ισότιμα με τα πτυχία των νοσηλευτικών σχολών της ημεδαπής από τις αρμόδιες υπηρεσίες. στ) Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής, ζ) Πρώην Σχολής Αξιωματικών Αδελφών Νοσοκόμων .>>, στο δε Άρθρο 4 παρ. 1 ότι <<1. Κάθε νοσηλευτής της παρ. 2 του άρθρου 3 υποχρεούται να υποβάλει αίτηση εγγραφής στο Περιφερειακό Τμήμα της Υγειονομικής Περιφέρειας στην οποία πρόκειται να ασκήσει τη Νοσηλευτική. . . .>>, ενώ ως προς την άδεια ασκήσεως του νοσηλευτικού επαγγέλματος το Άρθρο 31 του ίδιου νόμου ορίζει τα εξής: <<1. Για την έκδοση από τις κατά τόπους Νομαρχίες της άδειας άσκησης του νοσηλευτικού επαγγέλματος, οι νοσηλευτές οφείλουν να συμπεριλάβουν, μεταξύ των δικαιολογητικών, και βεβαίωση εγγραφής στο οικείο Περιφερειακό Τμήμα της Ε.Ν.Ε. . . . 2. Όποιος ασκεί τη νοσηλευτική χωρίς να έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος διώκεται ποινικά σύμφωνα με το άρθρο 458 του Ποινικού Κώδικα. . . . 3. Εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος υποχρεούνται όλοι οι νοσηλευτές να εγγραφούν στα μητρώα της Ε.Ν.Ε. Μετά την πάροδο αυτού του χρονικού διαστήματος η άσκηση του επαγγέλματος χωρίς εγγραφή στην Ε.Ν.Ε. συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα. (4. ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παρ. 4 άρθρου 77 του Ν. 3918/2011, ΦΕΚ Α’ 31/2.3.2011). 5. Στις περιπτώσεις που επιβάλλεται πειθαρχική ποινή προσωρινής ή οριστικής διαγραφής από την Ε.Ν.Ε. αναστέλλεται αυτοδίκαια η άδεια άσκησης επαγγέλματος>>.
Περαιτέρω, ο Ν. 2071/1992 <<Εκσυγχρονισμός και οργάνωση συστήματος υγείας>> (ΦΕΚ Α’ 123) ορίζει στο Άρθρο 103 παρ. 1 ότι <<Θέσεις νοσηλευτών καταλαμβάνουν μόνον όσοι φέρουν τίτλο και άδεια άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή. Οργανικές θέσεις νοσηλευτών ΠΕ και ΤΕ δεν μεταφέρονται σε υποδεέστερο κλάδο. Θέσεις διευθυντών, τομεαρχών, προϊσταμένων και υπευθύνων της νοσηλευτικής υπηρεσίας νοσηλευτικών ιδρυμάτων και κέντρων υγείας, καταλαμβάνονται από νοσηλευτές ΠΕ και ΤΕ με εξαίρεση τα μαιευτικά τμήματα και τα κοινωνικής ιατρικής στα οποία προΐστανται μαίες και επισκέπτες αντιστοίχως>>.
[1] Οι περ. στ’ και ζ’ προστέθηκαν με την παρ. 2 άρθρου 52 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ Α’ 31/2.3.2011).
ΙΙΙ. Από τις ανωτέρω διατάξεις του Ν. 3252/2004 συνάγεται καταρχήν ότι κάθε νοσηλευτής ο οποίος πρόκειται να ασκήσει στην Ελλάδα τη Νοσηλευτική και είναι απόφοιτος των Νοσηλευτικών Σχολών των περιπτώσεων α – ζ της παρ. 2 του άρθρου 3 του ανωτέρω νόμου έχει υποχρέωση εγγραφής στα μητρώα του οικείου Περιφερειακού Τμήματος της Ε.Ν.Ε., προκειμένου στη συνέχεια να λάβει άδεια ασκήσεως του νοσηλευτικού επαγγέλματος από την οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και, ήδη, την οικεία Αυτοδιοικητική Περιφέρεια (Ν. 3852/2010 – Πρόγραμμα Καλλικράτης).
Εξάλλου, κατά την έννοια της ως άνω διατάξεως του άρθρου 103 παρ. 1 του Ν. 2071/1992, η οποία δεν έχει καταργηθεί, ως νοσηλευτές που δύνανται να καταλαμβάνουν διευθυντικές θέσεις (ήτοι διευθυντή, τομεάρχη, προϊσταμένου και υπευθύνου) της νοσηλευτικής υπηρεσίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, νοούνται οι αναφερόμενοι στο πρώτο εδάφιο της διατάξεως αυτής, δηλαδή μόνον όσοι φέρουν τίτλο και άδεια άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή (βλ. ΣτΕ 1770/2000), τα οποία αποτελούν τυπικά προσόντα προκειμένου υπάλληλος δημόσιου νοσηλευτικού ιδρύματος και κέντρου υγείας να τεθεί σε κρίση για την κατάληψη διευθυντικής θέσης. Μάλιστα, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, η ανωτέρω απαγόρευση καταλαμβάνει και την περίπτωση των Μαιών, που διορίσθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 580/1977 και στη συνέχεια μετετάγησαν σε οργανική θέση κλάδου ΤΕ Νοσηλευτών –τριών, διότι προδήλως δεν διαθέτουν τέτοιο τίτλο ή άδεια και συνεπώς δεν έχουν το τυπικό προσόν του νοσηλευτή, κατά την προεκτεθείσα έννοια του άρθρου 103 παρ. 1 Ν. 2071/1992 (βλ. ΣτΕ 1770/2000).
Εν κατακλείδι, οι Μαίες, αν και διορίστηκαν σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 580/1977, επειδή δεν έχουν τίτλο και άδεια άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή, δεν δύνανται να καταλαμβάνουν διευθυντικές θέσεις της νοσηλευτικής υπηρεσίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του Ε.Σ.Υ.
Γράφει ο Παναγιώτης Ζαμπίτης,
Δικηγόρος
