Σχετικά με την εφαρμογή στην πράξη της κείμενης νομοθεσίας για τη διαχείριση των αποβλήτων των νοσοκομείων και κυρίως όσον αφορά τον κλάδο των Νοσηλευτών πρέπει να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
1. Σχετικά με τον Υπεύθυνο Διαχείρισης Αποβλήτων ΥΜ της υπ’ αριθ. οικ. 146163/2012 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής αλλαγής, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τίτλο «Μέτρα και Όροι για τη Διαχείριση Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων. (ΦΕΚ Β 1537 2012), είναι επιβεβλημένο να απαλλάσσεται αυτός από κάθε άλλο υπηρεσιακό καθήκον, προκειμένου να δύναται να ανταπεξέλθει επαρκώς στα καθήκοντα που περιγράφονται στην ανωτέρω ΚΥΑ, που είναι ιδιαιτέρως αυξημένα (όπως είναι η διαρκής επικοινωνία με το προσωπικό, η δημιουργία αρχείου, η συμπλήρωση των απαιτούμενων εντύπων, η γενική εποπτεία του συστήματος συλλογής αποβλήτων, ο γενικός έλεγχος της μεταφοράς, η ενημέρωση του προσωπικού που είναι επιφορτισμένο με τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων, ο γενικός έλεγχος της επεξεργασίας, η διαρκής συνεργασία με τους Διευθυντές κλπ.)
Ειδικά δε για τα μεγάλα Νοσοκομεία, είναι επιβεβλημένος ο ορισμός αναπληρωτή Υπεύθυνου Διαχείρισης, επίσης με απαλλαγή του από τα βασικά καθήκοντα της θέσης του, για την κάλυψη των βαρδιών κατά τις οποίες δεν εργάζεται ο Υπεύθυνος, ώστε να εκπληρώνεται πληρέστερα ο σκοπός του Νόμου.
2. Επειδή στο διαχωρισμό και την εν γένει διαχείριση των αποβλήτων εμπλέκεται το σύνολο σχεδόν του προσωπικού, πρωταρχικής σημασίας για την ορθή εφαρμογή της προβλεπόμενης διαδικασίας είναι η εκπαίδευση, τόσο των Υπεύθυνων Διαχείρισης, που δεν έχει εισέτι λάβει χώρα (με αποτέλεσμα να επαφίεται στην προσωπική τους επιμέλεια η ενημέρωσή τους), όσο και του προσωπικού (όσων εμπλέκονται με τη διαχείριση αποβλήτων ανεξαιρέτως), δια της πραγματοποίησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που λεπτομερώς περιγράφονται στο παράρτημα της απόφασης.
Στο πεδίο αυτό, τουλάχιστον αναφορικά με τους Νοσηλευτές, προτείνεται η εκπόνησή τους από την ΕΝΕ. Αυτή η δυνατότητα προβλέπεται τόσο από την συγκεκριμένη απόφαση, (στην οποία ορίζεται ότι το νοσηλευτικό προσωπικό μπορεί να εκπαιδεύεται κατά τη διάρκεια επίσημων σεμιναρίων), όσο και από τον καταστατικό νόμο της ΕΝΕ (3252/2004- άρθρο 2).
Παράλληλα, είναι δυνατή η διοργάνωση σχετικών ενημερωτικών Ημερίδων, από τους αρμόδιους φορείς και την ΕΝΕ, σε συνεργασία.
3. Είναι απαραίτητη η σύσταση και συγκρότηση ειδικής Επιτροπής ελέγχου της τρέχουσας κατάστασης στην οποία θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων Υπεύθυνοι Διαχείρισης από τα μεγαλύτερα Νοσοκομεία της χώρας, μέλη της ΕΝΕ και των ιατρικών συλλόγων, υπάλληλοι του ΚΕΕΛΠΝΟ κ.α με τελικό σκοπό την έκδοση συμπληρωματικής εγκυκλίου, ώστε να επιλυθούν ζητήματα που έχουν ανακύψει στην πράξη, κυρίως σε σχέση με υλικά που δύνανται κατά περίπτωση να θεωρηθούν αστικού τύπου ή μολυσματικά/τοξικά. Για παράδειγμα, δια της εγκυκλίου αυτής θα πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο αν κάποια υλικά κατατάσσονται πάντοτε και εκ προοιμίου στα μολυσματικά ή θεσπίζονται κάποια κριτήρια (πχ σύριγγες, κενά φυαλίδια, κενά δοχεία από αντισηπτικά, γάντια, οροί, γάζες, μάσκες οξυγόνου). Η εμφάνιση του τελικού προϊόντος δεν δίνει πάντοτε πληροφορίες περί του είδους του αποβλήτου-δεν αποδεικνύεται αν έχει έρθει σε επαφή με τον ασθενή, με βιολογικό υγρό κλπ ή όχι.
4. Να εφαρμοσθεί κατά γράμμα και χωρίς εξαιρέσεις η ανωτέρω υπουργική απόφαση, ως προς τους υπόχρεους συλλογής των αποβλήτων τη στιγμή της παραγωγής τους, ήτοι το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό και να μην παρατηρείται το φαινόμενο της αυθαίρετης και νομικά αβάσιμης μετακύλησης των συγκεκριμένων ευθυνών από τον ιατρικό στους λοιπούς κλάδους εργαζομένων στα νοσοκομεία γενικότερα και στους νοσηλευτές ειδικότερα.
5. Αναφορικά με τη συνοδεία του απορριμματοφόρου από δύο μέλη της Επιτροπής Διαχείρισης, που καθιερώθηκε πρόσφατα δια της υπ’ αριθ. πρωτ. ΔΥΓ2/ΓΠ οικ 119061/23-12-2013 με ΑΔΑ: ΒΛΓΦΘ-Ι0Δ εγκυκλίου, καταρχάς πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι η μετάβαση στο ΧΥΤΑ των υπαλλήλων του Νοσοκομείου έχει δυσμενείς συνέπειες στην εύρυθμη λειτουργία του. Ειδικά στα νοσοκομεία που δεν διαθέτουν πρέσα, ώστε να συρρικνώνεται ο όγκος των σκουπιδιών, οι Νοσηλευτές Λοιμώξεων ή άλλοι υπάλληλοι, καθημερινά συνοδεύουν τα απορριμματοφόρα στο ΧΥΤΑ Φυλής, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να ασχολούνται με κανένα άλλο καθήκον. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εκδίδεται απόφαση μετακίνησης εντός έδρας για εκτέλεση υπηρεσίας για τους υπαλλήλους αυτούς, που να αναφέρει λεπτομερώς ημερομηνία, διάρκεια, τόπο, χρόνο και μέσο μετακίνησης.
Αναφορικά με την παρουσία εισαγγελέα από τούδε και στο εξής κατά τον έλεγχο των αποβλήτων στα ΧΥΤΑ, θεωρούμε κατάφωρα άδικο να αποδίδονται ποινικές ευθύνες στα άτομα που έχουν συνοδεύσει το απορριμματοφόρο- (ή ακόμα και στον οδηγό του αποριμματοφόρου), σε περίπτωση διαπίστωσης παραβίασης της νομοθεσίας και να υφίστανται αυτοί την ταλαιπωρία της αυτοφώρου διαδικασίας, άκριτα και χωρίς να έχει τηρηθεί ορθά όλη η προηγούμενη διαδικασία (χωρίς πχ να υπάρχει η σχετική εκπαίδευση και χωρίς ο κάθε εμπλεκόμενος να έχει προβεί με ορθό τρόπο στη συλλογή, το διαχωρισμό και τη διαχείριση των αποβλήτων καθό μέρος του αναλογεί). Ο εντοπισμός του λάθους είναι εξαιρετικά δυσχερής και η εκ των προτέρων και μόνο εξ ιδιότητος, βασισμένη στο τυχαίο περιστατικό της παρουσίας στο ΧΥΤΑ απόδοση ευθυνών χαρακτηρίζεται από προχειρότητα, παραβλέπει το ότι η διαδικασία διαχείρισης αποβλήτων περιλαμβάνει πολλά στάδια, με την εμπλοκή περισσότερων προσώπων και κάθε άλλο παρά λύνει τα προβλήματα. Από την ημερομηνία δε που θα παρίσταται στη διαδικασία εισαγγελέας, ουδείς υπάλληλος θα δεχθεί να συνοδεύσει το απορριμματοφόρο.
Τα ίδια ισχύουν και ως προς την απόδοση πειθαρχικών ευθυνών, για την οποία οι Διοικήσεις των Νοσοκομείων δείχνουν ιδιαίτερη «προτίμηση» στον κλάδο των Νοσηλευτών, καίτοι οι προβλέψεις της σχετικής νομοθεσίας είναι εντελώς διαφορετικές και κάνουν λόγο για συλλογική διαχείριση.
6. Σχετικά με τα απαιτούμενα στη διαδικασία διαχείρισης των αποβλήτων έντυπα και έγγραφα, αυτά χαρακτηρίζονται από υπερβολικό αριθμό και πολυπλοκότητα, γεγονός που δυσχεραίνει το έργο του προσωπικού που εμπλέκεται με τη διαχείριση των απορριμμάτων και του Υπεύθυνου Διαχείρισης, δεδομένης της μεγάλης έλλειψης προσωπικού και του φόρτου εργασίας.
Ειδικότερα, κάθε ΥΔΑΥΜ είναι επιφορτισμένος με το καθήκον να συμπληρώνει μια φόρμα ανά αποκομιδή κάδου από τον καθαριστή. Αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτή η αποκομιδή γίνεται τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα από κάθε τμήμα και ένα μεγάλο νοσοκομείο, όπως ο Ευαγγελισμός, έχει 70 τμήματα, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι 210 έγγραφα πρέπει να καταχωρούνται σε ειδικό πρόγραμμα σε καθημερινή βάση και 6.300 σε μηνιαία! Αυτό και μόνο το γεγονός δυσχεραίνει ουσιωδώς την επιμελή εκτέλεση των προβλεπόμενων από την ανωτέρω απόφαση λοιπών καθηκόντων του.
Απαιτείται επομένως η άμεση μείωση των εγγράφων σε αριθμό και η απλούστευσή τους ώστε η συμπλήρωσή τους να είναι ευχερής και να μην απαιτεί πολύ χρόνο.
7. Αναφορικά με την τελική κατάληξη των απορριμμάτων, επειδή είναι ζήτημα κόστους, είναι επιβεβλημένη η θέσπιση περεταίρω αυστηρότερων κριτηρίων διαχωρισμού. Είναι γνωστό ότι η υγειονομική ταφή των απορριμμάτων αστικού τύπου είναι πολύ κατώτερου κόστους από την αποστείρωση, που έχει με τη σειρά της το μισό κόστος από την αποτέφρωση ( η υγειονομική ταφή των οικιακού τύπου αποβλήτων κοστίζει 60€ ανά τόνο, η αποστείρωση των μολυσματικών 1000 ευρώ ανά τόνο και η αποτέφρωση 2000 ευρώ ανά τόνο). Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψιν ότι τα αποστειρωμένα απόβλητα προσομοιάζουν με τα αστικά στερεά απόβλητα και διατίθενται σε ΧΥΤΑ σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις θερμικής επεξεργασίας (αποτέφρωσης κ.λπ.) των αποβλήτων αστικού τύπου.
8. Αναφορικά δε με το ρόλο των νοσηλευτών στην όλη διαδικασία διαχείρισης των αποβλήτων, δεν πρέπει να λησμονούμε τις συνθήκες εργασίας τους και το ότι το ούτως ή άλλως μη επαρκές αριθμητικά νοσηλευτικό προσωπικό καλείται να αντιμετωπίσει περιστατικά, ο όγκος των οποίων ξεπερνά κάθε διεθνές πρότυπο εξ απόψεως αναλογίας νοσηλευτών ανά νοσηλευόμενο ασθενή.
