Με αφορμή την πολυετή συζήτηση για τις νοσηλευτικές ειδικότητες αλλά και τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Κουρουμπλή για τη χρήση και εφαρμογή του «Καναδικού μοντέλου», χαιρετίζουμε την σύγκλιση των απόψεων του Υπουργού με τις επί σειρά ετών εκφραζόμενες προτάσεις της ΕΝΕ και επισημαίνουμε τα παρακάτω σχετικά με την ρύθμιση του νοσηλευτικού επαγγέλματος στον Καναδά και την πιθανή εφαρμογή τους στην Ελληνική πραγματικότητα.
Θυμίζουμε δε, ότι η ΕΝΕ ήδη από το 2006, με έγγραφο που απέστειλε στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και τη Διεύθυνση Επαγγελμάτων Υγείας (υπαριθμ. πρωτ. 9924/17-10-2006), έχει τονίσει την ανάγκη του επαναπροσδιορισμού του θεσμού της νοσηλευτικής ειδικότητας και την εκ βάθρων αναβάθμισής του, τόσο από πλευράς αριθμού, όσο και από πλευράς της προσμέτρησής της, στην υπαλληλική εξέλιξη του νοσηλευτή. Επιπλέον, το παρόν έγγραφο επισημαίνει την ανάγκη της συμμετοχής και των ανέργων νοσηλευτών στα προγράμματα των ειδικοτήτων με ειδικό τρόπο απασχόλησης και σύμβαση ορισμένου χρόνου. Την παρούσα θέση, η ΕΝΕ την έχει επαναφέρει με συνέπεια και επιμονή σε όλες τις ηγεσίες του Υπουργείου Υγείας, θεωρώντας ότι η ρύθμιση της λήψης ειδικότητας από τους άνεργους νοσηλευτές, αφενός θα ενισχύσει τα υποστελεχωμένα νοσοκομεία και αφετέρου θα δώσει την ευκαιρία στους νέους νοσηλευτές να αξιοποιήσουν το χρόνο αναμονής τους μέχρι να προκηρυχθούν οι θέσεις τους στο ΕΣΥ.
Ακολούθως, για το ίδιο θέμα, η ΕΝΕ εξέδωσε το υπαριθμ. πρωτ. 102/28-01-2013 έγγραφο προς το Υπουργείο Υγείας που εξειδικεύει την παραπάνω πάγια θέση της, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Στον ιατρικό κλάδο η ειδικότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη και την εργασία των γιατρών. Στο δικό μας κλάδο η απόκτηση της ειδικότητας είναι εξαιρετικά δυσχερής, μιας και οι Νοσηλευτές μπορούν να την αποκτήσουν μόνον λαμβάνοντας ειδική εκπαιδευτική άδεια ετήσιας διάρκειας και μόνον μετά τη διάνυση του χρόνου της δοκιμότητάς τους. Επιπλέον, σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, τα νοσοκομεία χάνουν για ένα ολόκληρο ημερολογιακό έτος τους νοσηλευτές που κατέχουν μόνιμες οργανικές θέσεις, προκειμένου να εκπαιδευτούν ώστε να αποκτήσουν νοσηλευτική ειδικότητα. Με βάση τα παραπάνω αλλά κυρίως για να αξιοποιηθεί ο χρόνος αναμονής των πτυχιούχων νοσηλευτών μέχρι την εργασιακή τους αποκατάσταση και για να ενισχυθούν τοις πράγμασι τα υποστελεχωμένα νοσοκομεία, η ΕΝΕ προτείνει τη δυνατότητα παρακολούθησης και λήψης ειδικότητας από τους νοσηλευτές, αμέσως μόλις καταστούν πτυχιούχοι, αποκτώντας έτσι και ένα προβάδισμα προκειμένου να συμμετάσχουν στις προκηρύξεις μέσω ΑΣΕΠ. Επιπροσθέτως, προτείνουμε τη θέσπιση οικονομικής αμοιβής, όπως συμβαίνει με τους ασκούμενους φοιτητές των Νοσηλευτικών Σχολών. Με τον τρόπο αυτό, κανείς δε θα μπορεί να τους στερήσει το δικαίωμα της επαγγελματικής τους εξειδίκευσης (πράγμα που συμβαίνει κατά κόρον με τους ήδη εργαζομένους νοσηλευτές) και οι ίδιοι θα μπορούν να αποκτήσουν πολύ νωρίς εξειδικευμένη επιστημονική συνείδηση, συνεπικουρώντας κατά το στάδιο της εξειδίκευσής τους τη λειτουργία των νοσοκομείων του ΕΣΥ».
Επανερχόμενοι στη δήλωση του κ. Κουρουμπλή, επισημαίνουμε ότι στον Καναδά, ως ομοσπονδιακό κράτος, υπάρχουν πάνω από δέκα επαρχίες με αντίστοιχα ρυθμιστικά όργανα (ΝΠΔΔ) όπως η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος όπου καθορίζουν αρκετά συχνά με διαφορετικούς όρους την άσκηση του επαγγέλματος ανά την επικράτειά τους. Παρόλα αυτά, η πλέον αντιπροσωπευτική, πολυπληθής και πρωτοπόρα στη ρύθμιση του νοσηλευτικού επαγγέλματος είναι η επαρχία του Οντάριο όπου λαμβάνεται ως πρότυπο του Καναδικού μοντέλου.
Εντοπίζοντας την Καναδική δομή στην παροχή των νοσηλευτικών υπηρεσιών συναντάμε τρείς επαγγελματικές κατηγορίες: τους Νοσηλευτές (Registered Nurses), τους Βοηθούς νοσηλευτών (Registered Practical Nurses) και τους Ειδικευμένους Νοσηλευτές (Practitioner Nurses). Οι Ειδικευμένοι νοσηλευτές του Καναδά, είναι επιπλέον απόφοιτοι μεταπτυχιακών και πανεπιστημιακών προγραμμάτων ειδίκευσης σε τρεις ειδικότητες: ενηλίκων, παίδων και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Αναφορικά με τη νοσηλευτική εκπαίδευση στον Καναδά, όπως και στην Ελλάδα, οι Βοηθοί νοσηλευτών είναι απόφοιτοι κολεγίων-σχολών με αντικείμενο αυτό του πρακτικού νοσοκόμου.
Οι νοσηλευτές, είναι απόφοιτοι πανεπιστημιακών σχολών και θέλουμε να ελπίζουμε ότι το υπουργείο υγείας σκοπεύει να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση της ενιαίας πανεπιστημιακής νοσηλευτικής εκπαίδευσης. Τούτο, έρχεται σε πλήρη ταύτιση με τις επανειλημμένες προτάσεις της ΕΝΕ προς τα Υπουργεία Υγείας και Παιδείας αλλά και με την ομόφωνη απόφαση της 61ης συνόδου των πρυτάνεων που πραγματοποιήθηκε 26-27 Ιουνίου 2009 στα Γιάννενα και των αντίστοιχων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Για την εγγραφή στην αντίστοιχη Ένωση Νοσηλευτών- ΝΠΔΔ (CNO) και τη λήψη άδειας άσκησης επαγγέλματος απαιτείται μεταξύ άλλων η λήψη του πτυχίου, η επιτυχής συμμετοχή στις εθνικές εξετάσεις επάρκειας (διοργανώνεται από την αντίστοιχη Ένωση Νοσηλευτών), η γλωσσική επάρκεια κλπ, ενώ για την ανανέωση της εγγραφής και της άδειας άσκησης του επαγγέλματος είναι απαραίτητη και υποχρεωτική η: α) ειλικρινής αυτοαναφορά για ποινικές ή πειθαρχικές διώξεις και η δήλωση συμβάντων αμέλειας ή κακής πρακτικής (malpractice) και β) η συμμετοχή στο πρόγραμμα διασφάλισης ποιότητας της νοσηλευτικής φροντίδας που ολοκληρώνεται με την επιτυχή αξιολόγηση γνώσεων και δεξιοτήτων σε 2 τουλάχιστον εκπαιδευτικές διαδικασίες ανά έτος για τους νοσηλευτές και 3 για τους ειδικευμένους νοσηλευτές. Αξίζει να σημειωθεί ότι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη διασφάλιση του κάθε επαγγελματικού τίτλου και κατά την κλινική πρακτική είναι υποχρεωτική η σαφής αναγραφή και η δήλωση προς τον ασθενή, της ιδιότητας του επαγγελματία, αν δηλαδή είναι νοσηλευτής ή βοηθός νοσηλευτή.
Ο Καναδός ειδικευμένος νοσηλευτής είναι ένας αυτόνομος επαγγελματίας υγείας με προηγμένη εκπαίδευση που παρέχει ουσιώδεις υπηρεσίες υγείας βασισμένες σε αυστηρά επαγγελματικά, ηθικά και νομικά πρότυπα. Είναι ικανός και υπεύθυνος για τις δικές του αποφάσεις και πράξεις στο φάσμα της ειδικότητάς του, ασκεί ελεύθερα και ιδιωτικό έργο εφαρμόζοντας όλο το φάσμα της νοσηλευτικής επιστήμης όπου, μεταξύ άλλων:
- Εφαρμόζει ή παραγγέλνει διαδικασίες για την εκτίμηση, διάγνωση, παρακολούθηση, αξιολόγηση (screening) θεραπευτική αντιμετώπιση των πελατών – ασθενών.
- Ασκεί θεραπευτική διαχείριση προβλημάτων υγείας με φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις και διαδικασίες.
- Ασκεί συμβουλευτική για ζητήματα υγείας και συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες υγείας
- Εκτιμά και αξιολογεί διαγνωστικές δοκιμασίες και εργαστηριακές εξετάσεις που έχουν παραγγελθεί από άλλους επαγγελματίες υγείας ενώ έχει τη δικαιοδοσία να παραγγέλνει ο ίδιος ακτινογραφίες, τις κατάλληλες για την περίπτωση δοκιμασίες και εργαστηριακές εξετάσεις για σκοπούς που έχουν να κάνουν με την εκτίμηση, διάγνωση, παρακολούθηση, αξιολόγηση (screening tests) ή/και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των πελατών – ασθενών.
- Διαχείριση και χορήγηση ουσιών και σκευασμάτων (δερματοαντιδράσεις, αίμα και παράγωγα, οξυγονοθεραπεία κλπ).
- Συνταγογραφεί, διακινεί, πωλεί και αναμιγνύει φάρμακα. Ειδικότερα, συνταγογραφεί ένα συνεχώς διευρυνόμενο φάσμα φαρμάκων εκτός των ελεγχόμενων ουσιών, αναμιγνύει δύο ή περισσότερα μη στεροειδή φάρμακα (αλοιφές) ενώ έχει το δικαίωμα και κάτω από ειδικές περιστάσεις να διακινεί και να πωλεί φάρμακα και υλικά που μπορεί να συνταγογραφεί ο ίδιος.
Όλα τα παραπάνω, έρχονται σε πλήρη συμφωνία με τις θέσεις της ΕΝΕ για μια αναβαθμισμένη παροχή νοσηλευτικών υπηρεσιών στον Ελληνικό Λαό. Θέσεις που επαναδιατυπώθηκαν και στο υπόμνημα που απέστειλε η ΕΝΕ στον Υπουργό, άμα τη λήψει των καθηκόντων του.
Έτσι, πιστεύουμε ότι οι αναφορές του Υπουργού Υγείας κ. Κουρουμπλή στο Καναδικό μοντέλο δείχνουν τη σαφή πρόθεσή του για μια θετική αναβάθμιση του νοσηλευτικού επαγγέλματος στη σωστή κατεύθυνση με σκοπό την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας προς τον Ελληνικό Λαό και την προαγωγή της δημόσιας υγείας.
Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος κινείται ήδη στην κατεύθυνση των ανωτέρω μεταρρυθμίσεων και θα σταθεί αρωγός σε αυτή τη δύσκολη προσπάθεια.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε.
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέα
Δημήτρης Σκουτέλης Αριστείδης Δάγλας