Αρνητικές είναι οι διεθνείς εξελίξεις για τη Νοσηλευτική αναφορικά με την προγραμματισμένη αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 36/2005 για τα επαγγελματικά δικαιώματα, η οποία ενσωματώθηκε στην Ελληνική νομοθεσία με το ΠΔ 38/2010.
Σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο, η συζήτηση για την αναθεώρηση της Οδηγίας 36 έχει από καιρό ανοίξει με την ενεργό συμμετοχή της ΕΝΕ και της FEPI (European Council of Nursing Regulators), συμμετέχοντας σε επιτροπές, δημόσιες ακροάσεις και διαβουλεύσεις που διοργανώθηκαν τόσο από τα αρμόδια εγχώρια Υπουργεία Υγείας και Παιδείας όσο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά Όργανα. Μέχρι πρότινος, τα αποτελέσματα των πιέσεων και της επιρροής προς τα αρμόδια όργανα είχαν θετική, για τη Νοσηλευτική, έκβαση αναφορικά με τον έλεγχο γλωσσικής επάρκειας, την επαγγελματική κάρτα, την 12ετή βασική εκπαίδευση ως προαπαιτούμενο για την εισαγωγή σε νοσηλευτικές σχολές κ.α. Ακροτελεύτιο των προσπαθειών ήταν η απόσπαση της σύμφωνης γνώμης τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και της Εισηγήτριας της αρμόδιας Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για την Εσωτερική Αγορά και Προστασία των Καταναλωτών, η οποία υιοθέτησε και εισηγήθηκε όλες τις παραπάνω θέσεις των φορέων της Νοσηλευτικής πανευρωπαϊκά.
Δυστυχώς όμως, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, το κλίμα άλλαξε και προς επίρρωση των Γερμανικών επιταγών, δόθηκε έμφαση σε πολιτικές λιτότητας με φτηνά εργατικά χέρια. Χώρες όπως η Γερμανία όπου στις νοσηλευτικές σχολές (διαφορετικού με την υπόλοιπη Ευρώπη επιπέδου), εισάγεται κανείς μετά από 10 χρόνια βασικής εκπαίδευσης, υποστηρίζουν ότι τα καταφέρνουν καλά με μικρότερο κόστος και προτείνουν το ίδιο και για τα άλλα κράτη μέλη προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα. Αποτέλεσμα αυτής της φιλοσοφίας ήταν να ασκηθούν ισχυρές πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση, κυρίως από τους Γερμανούς σε μια περίοδο που η θέση και η δύναμή τους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται στο ζενίθ, με αποδέκτες κυρίως μικρές χώρες όπως η Μάλτα, το Λουξεμβούργο ή η Αυστρία, αλλά και οργανισμούς όπως ο EFN όπου πληροφορίες (τις οποίες αρνήθηκε), τον ήθελαν να προωθεί μια νοσηλευτική δύο ταχυτήτων.
Αντιδρώντας στην παραπάνω προοπτική η FEPI προχώρησε στη δημιουργία συνασπισμού μεταξύ των φορέων της Ευρώπης για την από κοινού αντιμετώπιση του ζητήματος προκειμένου να μην οπισθοδρομήσει η εκπαίδευση και το επίπεδο της Νοσηλευτικής εις βάρος της δημόσιας υγείας. Έτσι, και ενώ ανταποκρίθηκαν προς την ίδια κατεύθυνση όλες σχεδόν οι χώρες και φορείς της Ευρώπης, παραδόξως (;) ο EFN από τον οποίο εκπροσωπείται στην Ευρώπη ο ΕΣΝΕ, τήρησε και τηρεί σιγή ιχθύος αν και δέχθηκε επίσημες επιστολές για να πάρει ανοιχτά θέση. Επιπροσθέτως, μέλη του ΔΣ του ΕΣΝΕ που κατά τη διάρκεια Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΝΕ ενημερώθηκαν για τις διεθνείς εξελίξεις, διαβεβαίωναν ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ότι τα 12 χρόνια βασικής εκπαίδευσης θα παραμείνουν ως έχει.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η φωνή των νοσηλευτών στην Ευρώπη να μην ακούγεται ενιαία και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να υποκύψει στις πιέσεις των Γερμανών με τις ευλογίες του EFN. Έτσι, στα μέσα του Ιανουαρίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρότεινε τα εξής:
- Για τη μερική πρόσβαση επαγγελματιών σε άλλη χώρα εξαιρέθηκε, άστοχα κατά τη γνώμη μας, ο περιορισμός για τους επαγγελματίες υγείας.
- Σχετικά με την επαγγελματική κάρτα, το πρόγραμμα τείνει να εγκαταλειφθεί λόγω της ανάπτυξης τους Συστήματος ΙΜΙ σύμφωνα με το οποίο κάθε κράτος μέλος μπορεί άμεσα να ελέγξει κάποιον επαγγελματία απευθυνόμενο κατευθείαν στην αρμόδια αρχή του κράτους προέλευσης.
- Για τον έλεγχο της γλωσσικής επάρκειας προτάθηκε να είναι αρκετή μια απλή δήλωση επάρκειας από την πλευρά του μετακινούμενου σε άλλη χώρα, κάτι που μπορεί να αποβεί καταστροφικό ειδικά στα επαγγέλματα υγείας.
- Για τις προϋποθέσεις εκπαίδευσης, προτάθηκε τελικά Νοσηλευτική δύο ταχυτήτων με ίδια επαγγελματικά δικαιώματα:
- Μία με 12 έτη βασικής εκπαίδευσης και εισαγωγή σε πανεπιστήμια και σχολές νοσηλευτικής.
- Και μία με 10 βασικής εκπαίδευσης (όπως αυτή μπορεί να πιστοποιηθεί από «διάφορες» διαδικασίες) και εισαγωγή σε νοσηλευτικές σχολές επαγγελματικής εκπαίδευσης με τρία χρόνια ή 4600 ώρες εκπαίδευση…..
Όπως μπορεί κανείς να αντιληφθεί η εν λόγω πρόταση θα έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο για την ίδια τη Νοσηλευτική και την εικόνα της διεθνώς, όσο και για την δημόσια υγεία. Συνέπειες που δεν θα θέλαμε να φανταστούμε ειδικά αν αναλογιστούμε την αναφορά των ΙΕΚ στο Σχέδιο Αθηνά του Υπουργείου Παιδείας και τις επαναλαμβανόμενες πιέσεις προς τα ΤΕΙ νοσηλευτικής για μείωση του χρόνου σπουδών.
Το χειρότερο όλων, είναι ότι στη συνέχεια η αρμόδια Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου για την Εσωτερική Αγορά και την Προστασία των καταναλωτών (IMCO) και παρά την αντίθετη πρόταση της εισηγήτριας κα. Bernadette Vergnaud, υιοθέτησε την παραπάνω πρόταση δύο ταχυτήτων του Συμβουλίου που όπως μεταξύ άλλων αναφέρει και η ίδια η εισηγήτρια, προωθούσε τις θέσεις των Γερμανών που βρήκαν πάτημα και ρήγμα στη φωνή της Νοσηλευτικής μέσω του EFN.
Οι ελπίδες πλέον για ανατροπή της κατάστασης μέσω της τελικής ψήφισης του αναθεωρημένου κειμένου από τους Ευρωβουλευτές είναι σχετικά λίγες έως ανύπαρκτες και αντί να υποχρεωθεί η Γερμανία να αναβαθμίσει την δική της νοσηλευτική εκπαίδευση (όπως προσφάτως έκανε η Αυστρία), κατάφερε να εισάγει το δικό της φτωχό, τόσο σε επίπεδο όσο και σε κόστος, σύστημα στη Νοσηλευτική της Ευρώπης με ίδια επαγγελματικά δικαιώματα.
Στην εξέλιξη που περιγράφηκε παραπάνω μπορεί να κατανοήσει κανείς την αναλγησία του πολιτικού κόσμου για τη νοσηλευτική και τη δημόσια υγεία, να κατανοήσει το απρόσωπο των οικονομικών λιτότητας που επιβάλλονται στο βωμό του κέρδους μέσω ταπεινών πρακτικών και ελατηρίων αλλά, δεν μπορεί πιστεύω, κανείς νοήμων νοσηλευτής να κατανοήσει τη στάση «οργανισμών» όπως ο EFN και ο αντίστοιχος στην Ελλάδα ΕΣΝΕ. Στάση η οποία είτε εκ του πονηρού είτε λόγω βλακείας οδηγούν στην οπισθοδρόμηση της Νοσηλευτικής Επιστήμης με όλα τα επακόλουθα, στέλνοντας στο βυθό κάθε προσπάθεια για αναβάθμιση της Νοσηλευτικής με Ενιαία Τριτοβάθμια Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, εκτός και αν δεν την θέλουν και δεν μας το λένε. Ντροπή λοιπόν, σε συλλόγους σαν τον ΕΣΝΕ που τη διεθνή τους εκπροσώπηση τη θυμούνται όπως τότε στις εκλογές της ΕΝΕ όταν γεμίζοντας το διαδίκτυο με ανακοινώσεις και βίντεο της Προέδρου του EFN με την γελοία και απαράδεκτη παρέμβαση στα εθνικά μας θέματα, προέτρεπαν τους Έλληνες νοσηλευτές να ψηφίσουν τους υποψήφιους του ΕΣΝΕ.
Τότε (2011), που η χώρα βασανιζόταν από τα μνημόνια της διεθνούς παρέμβασης στην Ελλάδα, ο ΕΣΝΕ ζητούσε την διεθνή παρέμβαση-απειλή στους Έλληνες νοσηλευτές για να ψηφίσουν τους υποψηφίους του στις εκλογές της ΕΝΕ προκειμένου να καταλάβουν περισσότερες επιτελικές θέσεις. Αυτά είναι λοιπόν τα ενδιαφέροντά τους και μην απορείτε για την απουσία τους στα ουσιώδη θέματα της Νοσηλευτικής ή σε θέματα που αφορούν το σύνολο και όχι την καρέκλα τους.
Τα συμπεράσματα δικά σας.
Λάμπρος Μπίζας
