Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη αποτελεί το εφαλτήριο για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τον διαβήτη ως ένα κρίσιμο παγκόσμιο ζήτημα δημόσιας υγείας και να δοθεί η απαραίτητη έμφαση από τα συστήματα υγείας και τους επαγγελματίες υγείας για τη βελτίωση της πρόληψης, της διάγνωσης και της διαχείρισης της πάθησης.
Ο διαβήτης είναι μια από τις πιο κοινές χρόνιες παθήσεις στην Ευρώπη. Τουλάχιστον 64 εκατομμύρια ενήλικες και περίπου 300.000 παιδιά και έφηβοι υπολογίζεται ότι ζουν με διαβήτη στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ. Το 2019 ο διαβήτης προκάλεσε περίπου 186.000 θανάτους στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια. Ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να διπλασιαστεί από το 2005 έως το 2030. Εκτιμάται ότι 1 στα 3 άτομα που ζουν με διαβήτη παραμένει αδιάγνωστο και έως και τα μισά μπορεί να μην επιτύχουν τους στόχους θεραπείας τους . Η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια έχει την υψηλότερη επιβάρυνση διαβήτη τύπου 1 παγκοσμίως. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει και αυξάνονται οι παράγοντες κινδύνου, όπως η παχυσαρκία, 1/10 10 Ευρωπαίους δύναται να διαγνωσθεί θα μπορούσε να έχει διαβήτη έως το 2045.
Πολλοί παράγοντες κινδύνου για διαβήτη σχετίζονται με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και τον αντίκτυπο των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας. Ωστόσο ορισμένοι τύποι διαβήτη μπορούν να προληφθούν στοχεύοντας σε παράγοντες κινδύνου με παρεμβάσεις όπως η βελτίωση της διατροφής, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, η μείωση της παχυσαρκίας, η μείωση της χρήσης καπνού και η παροχή περισσότερων περιβαλλόντων που υποστηρίζουν την υγεία. Πολλοί παράγοντες κινδύνου για διαβήτη σχετίζονται με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και τον αντίκτυπο των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας. Εάν ο διαβήτης δεν διαγνωστεί και δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να εμφανιστούν απειλητικά για τη ζωή οξέα συμβάντα, καθώς και προοδευτική αναπηρία από επιπλοκές της πάθησης. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα προκαλούν προοδευτική βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία σε όλο το σώμα, με αποτέλεσμα ποικίλες επιπλοκές. Σημαντικές επιπλοκές του διαβήτη περιλαμβάνουν μόνιμη απώλεια όρασης και τύφλωση από βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του οφθαλμού, έλκη και ακρωτηριασμούς από νευρική βλάβη στα πόδια και νεφρική νόσο. Ακόμη ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού αυξάνεται έως και τέσσερις φορές για τα άτομα που ζουν με διαβήτη.
Το φετινό θέμα: «Breaking barriers, bridging gaps», ενισχύει τη δέσμευση των συστημάτων υγείας και των επαγγελματιών υγείας για να μειώσουμε τον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη και να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι διαγιγνώσκονται με διαβήτη θα έχουν πρόσβαση σε δίκαιη, ολοκληρωμένη, οικονομικά προσιτή και ποιοτική θεραπεία και φροντίδα. Επιδιώκοντας να πετύχουμε τους πέντε παγκόσμιους στόχους κάλυψης του διαβήτη του ΠΟΥ, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 και αφορούν:
- το 80% των ατόμων με διαβήτη να διαγιγνώσκονται,
- το 80% των ατόμων με διαγνωσμένο διαβήτη να έχουν καλό έλεγχο της γλυκαιμίας,
- το 80% των ατόμων με διαγνωσμένο διαβήτη να έχουν καλό έλεγχο της αρτηριακής πίεσης,
- το 60% των ατόμων με διαβήτη 40 ετών και άνω να λαμβάνουν στατίνες,
- το 100% των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 να έχουν πρόσβαση σε ινσουλίνη και αυτοέλεγχο της γλυκόζης του αίματος,
θα πρέπει οι πολιτικές υγείας να εφαρμόσουν αποδοτικά προγράμματα πρόληψης και ελέγχου, τα οποία θα περιλαμβάνουν την μείωση των παραγόντων κινδύνου μέσω πολυτομεακών πολιτικών οι οποίες θα βασίζονται στον πληθυσμό και την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στους ευάλωτους πληθυσμούς.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο οι Νοσηλευτές διακατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο ως προς την ενημέρωση του πληθυσμού, ξεκινώντας από τον μαθητικό πληθυσμό μέσω των Σχολικών Νοσηλευτών, έως τον ενήλικο πληθυσμό μέσω των Νοσηλευτών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας όσο και ως προς τη διαχείριση της νόσου μέσω των Εξειδικευμένων Νοσηλευτών στον σακχαρώδη διαβήτη στα Νοσοκομεία. Το γεγονός ότι υπάρχουν πλέον εξειδικευμένοι Νοσηλευτές στον σακχαρώδη διαβήτη, οι οποίοι είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων, αλλά και η νομοθετική κατοχύρωση της εξειδίκευσης της νοσηλευτικής στον σακχαρώδη διαβήτη (Ν. 4690/2022, αρθ. 58, παρ. 1), αποτελεί το εχέγγυο για να υποστηρίξουμε το φετινό μήνυμα: «Breaking barriers, bridging gaps».
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Δημήτριος Σκουτέλης Τζαννής Πολυκανδριώτης
