Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος (ΝΠΔΔ), αποτελεί τον επίσημο επαγγελματικό εκπρόσωπο των νοσηλευτών της χώρας, έχοντας ως βασικό της μέλημα τον περιορισμό της αντιποίησης του νοσηλευτικού επαγγέλματος και την εν γένει προστασία των δικαιωμάτων των μελών της (Ν. 3252/2004).
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 3-11-2010, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπου της ΕΝΕ με το σύνολο των προϊσταμένων των τμημάτων του Γ.Ν. Νίκαιας, κατά την οποία αναλύθηκαν διεξοδικά τα βασικότερα ζητήματα που απασχολούν τους νοσηλευτές του εν λόγω ιδρύματος και δυσχεραίνουν την άσκηση του νοσηλευτικού έργου, απομακρύνοντάς τους παράλληλα από το αντικείμενο της επιστήμης τους, που δεν είναι άλλο από το νοσηλευόμενο ασθενή.
Πρωτίστως, εθίγη το ζήτημα των καθηκόντων των εφημερευόντων νοσηλευτών, οι οποίοι καλούνται συστηματικά να εκτελέσουν αλλότριες εργασίες και να ασχοληθούν με πάσης φύσεως καθήκοντα, παντελώς ξένα προς τις νομοθετημένες τους αρμοδιότητες. Οι εφημερεύοντες νοσηλευτές, κατά την εκτέλεση της εφημερίας τους, πρέπει να περιορίζονται αποκλειστικά και μόνον στην άσκηση αμιγώς νοσηλευτικών καθηκόντων στο πλαίσιο λειτουργίας της νοσηλευτικής υπηρεσίας όπου ανήκουν. Σε καμία περίπτωση ο εφημερεύων νοσηλευτής δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζεται ως γενικός επιστάτης ολόκληρου του νοσοκομείου, επιβαρυνόμενος με αρμοδιότητες που ανήκουν ως εκ της φύσεώς τους σε διοικητικό, τεχνικό και φυλακτικό προσωπικό.
Η αυθαίρετη διεύρυνση των καθηκόντων των εφημερευόντων νοσηλευτών με εργασίες και ευθύνες εντελώς ξένες προς την λειτουργία της νοσηλευτικής υπηρεσίας και μη συνάδουσες με τα θεσμοθετημένα επαγγελματικά δικαιώματα των νοσηλευτών αποτελεί απαράδεκτη πρακτική, που θίγει τον επαγγελματικό κλάδο των νοσηλευτών και υποβαθμίζει βιαίως τη νοσηλευτική επιστήμη και τέχνη. Οι φέροντες τον επαγγελματικό τίτλο του νοσηλευτή είναι πρωτίστως επαγγελματίες του χώρου της υγείας με σαφώς προσδιορισμένα υπηρεσιακά καθήκοντα και όχι υπάλληλοι γενικών καθηκόντων ή συνολικής επιστασίας του νοσοκομείου όπου υπηρετούν.
Ενόψει των ανωτέρω, η παρατηρούμενη στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας ανάθεση της εκτέλεσης στους εφημερεύοντες νοσηλευτές επικουρικών εργασιών, που αρμόζουν σε φυλακτικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό, είναι ευθέως παράνομη και καταχρηστική, ενώ δεν προβλέπεται από καμία διάταξη της κείμενης νομοθεσίας.
Υπογραμμίζεται, λοιπόν, για μια ακόμη φορά, ότι ο εφημερεύων νοσηλευτής παραμένει και κατά την εκτέλεση της εφημερίας του νοσηλευτής και δεν είναι δυνατόν να μετατρέπεται παροδικώς σε υπάλληλο με αδιευκρίνιστο ή προσαρμοζόμενο κατά το δοκούν υπηρεσιακό προσανατολισμό.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί, ότι η τήρηση του βιβλίου θανόντων αποτελεί υποχρέωση βαρύνουσα την διοικητική υπηρεσία του νοσοκομείου και όχι τη νοσηλευτική. Υπογραμμίζεται, λοιπόν, για ακόμη μια φορά, ότι τα μέλη της νοσηλευτικής υπηρεσίας και δη οι νοσηλευτές έχουν ως αποκλειστικό ρόλο τους την παροχή υπηρεσιών φροντίδας και υγείας και ουδόλως εμπλέκονται σε γραφειοκρατικές διαδικασίες ή διεκπεραίωση διοικητικών εγγράφων, που αφορούν την διοικητική υπηρεσία ενός νοσοκομείου. Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται, ότι ο σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων μεταξύ των ούτως ή άλλως διακριτών υπηρεσιών ενός νοσοκομείου αποτελεί και την βασική προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του και την ασφαλή αντιμετώπιση όλων των συμβάντων.
Ακολούθως, συζητήθηκε το επιτακτικό ζήτημα που ανέκυψε εσχάτως, αναφορικά με τη σύσταση επιτροπών μετά από διοικητικές πράξεις, στις οποίες ατυχώς και με τρόπο άκομψο γίνεται μνεία των πειθαρχικών διατάξεων του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα…
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6§3 του Νόμου 2286/1995 (Προμήθειες του δημόσιου τομέα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων), «με απόφαση του αρμόδιου για τη σύναψη και εκτέλεση της σύμβασης προμήθειας υπουργού ή του αρμόδιου για τη διοίκηση του φορέα που συνάπτει και εκτελεί τη σύμβαση προμήθειας οργάνου, μετά από έγκριση του εποπτεύοντος υπουργού, μπορεί να συγκροτούνται έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων κρατικών προμηθειών. Με την απόφαση αυτή καθορίζονται το έργο της έκτακτης επιτροπής ή ομάδας εργασίας και ο χρόνος και ο τρόπος λειτουργίας της. Η δαπάνη για τυχόν αποζημίωση των μελών που βαρύνει τον τακτικό προϋπολογισμό καθορίζεται με κοινή απόφαση του αρμόδιου κατά περίπτωση υπουργού και του Υπουργού Οικονομικών».
Σύμφωνα, δε, με τις διατάξεις του άρθρου 38 του Προεδρικού Διατάγματος 394/1996 (Κώδικας Προμηθειών Δημοσίου) «με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού ή του αρμόδιου για την διοίκηση του φορέα οργάνου συγκροτούνται σε εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου 6 του Ν.2286/95 κατά περίπτωση και έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων κρατικών προμηθειών. Με την απόφαση καθορίζονται η αρμοδιότητα και το έργο της επιτροπής ή ομάδας εργασίας, η συγκρότηση, η σύνθεση, η διάρκεια και ο τρόπος λειτουργίας της. Η δαπάνη για τυχόν αποζημίωση των μελών που βαρύνει τον τακτικό προϋπολογισμό, καθορίζεται με κοινή απόφαση του αρμοδίου κατά περίπτωση Υπουργού και του Υπουργού Οικονομικών. Όταν πρόκειται για πρόχειρο διαγωνισμό, οι επιτροπές είναι τριμελείς και συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση στον φορέα που εκτελεί την προμήθεια».
Από το σύνολο των όσων περιγράφονται παραπάνω, προκύπτει σαφώς η υποχρέωση των υπαλλήλων που συνδέονται με σχέση εργασίας με το νοσοκομείο, άρα και των νοσηλευτών να συμμετέχουν σε έκτακτες επιτροπές για ειδικά θέματα των προμηθειών, οι οποίες έχουν συγκεκριμένη σύνθεση, σαφώς καθορισμένο τρόπο λειτουργίας και συγκεκριμένο πλαίσιο αρμοδιοτήτων. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα στο Γ.Ν. Νίκαιας; Οι νοσηλευτές έχουν επιφορτιστεί με το σύνολο των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την λειτουργία των επιτροπών, ενώ οι λοιποί εργαζόμενοι που ορίζονται ως μέλη των εν λόγω επιτροπών (γιατροί, διοικητικοί), παραμένουν κατά κύριο λόγο απλοί παρατηρητές στη μαραθώνια προσπάθεια των νοσηλευτών να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη λειτουργία του νοσοκομείου και να φέρουν εις πέρας το έργο της επιτροπής προμηθειών, κάτι που τις περισσότερες φορές τους κρατάει μέχρι το απόγευμα στη δουλειά τους και μάλιστα χωρίς να αμείβονται γι’ αυτό ούτε κατ’ ιδέα. Πολλές φορές μάλιστα καλούνται υπό πίεση, να υπερβούν τα καθήκοντά τους ως μέλη των εν λόγω επιτροπών (καθήκον τους είναι να περιοριστούν μόνο στην επιλογή των δειγμάτων και όχι στην εξ αρχής αναζήτηση και εύρεσή τους), με κίνδυνο να κατηγορηθούν από οποιονδήποτε για αδιαφάνεια ή αμέλεια κατά την επιλογή των προσφερόμενων υλικών.
Επιπλέον αξίζει να σημειωθεί, ότι όπως συνάγεται και από τις προμνησθείσες διατάξεις που διέπουν το καθεστώς προμηθειών των φορέων του δημοσίου, οι έκτακτες επιτροπές έχουν ως αποκλειστικό έργο τους την ενασχόληση με ειδικά θέματα προμηθειών, ήτοι θέματα τεχνικού ή λεπτομερειακού χαρακτήρα. Εν προκειμένω, ωστόσο, όπως προκύπτει, για παράδειγμα, από την υπ’αριθμ.πρωτ. 34167/01-09-2010 Απόφαση του Διοικητή του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ» περί της συγκρότησης επιτροπής προμήθειας γαστρεντερολογικών ειδών, η επιτροπή καλείται να προβεί σε έρευνα αγοράς και να συγκεντρώσει προσφορές από υποψήφιους προμηθευτές, εκ των οποίων θα αναδειχθεί και ο μειοδότης, ελέγχοντας παράλληλα την εναρμόνιση των προσφερομένων τιμών μονάδος με την αντίστοιχη τιμή του παρατηρητηρίου τιμών. Με λίγα λόγια η ως άνω δήθεν έκτακτη επιτροπή καλείται να φέρει εις πέρας σχεδόν το σύνολο της διαδικασίας προμήθειας γαστρεντερολογικών ειδών και όχι να απασχοληθεί με κάποιο ειδικό θέμα της επίμαχης προμήθειας, όπως επιτάσσουν οι προαναφερθείσες διατάξεις.
Υπ’αυτό το πρίσμα η συγκρότηση παρόμοιων επιτροπών με τόσο ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων και δίχως την ύπαρξη δικλείδων διαφάνειας δεν συνάδει με το γενικό πλαίσιο περί προμηθειών του δημοσίου, όπως αυτό αποτυπώνεται στις διατάξεις του Νόμου 2286/1995 και του ΠΔ 394/1996. Υπογραμμίζεται, δε, ότι οι νοσηλευτές που μετέχουν σε έκτακτες επιτροπές προμηθειών τις περισσότερες φορές δεν έχουν πρόσβαση στο παρατηρητήριο τιμών, ενώ δεν τους κοινοποιούνται οι σχετικές εγκύκλιοι του ΙΚΑ και του ΟΓΑ, ώστε να είναι εις θέση να ελέγξουν και να αξιολογήσουν το ύψος των προσφερομένων τιμών μονάδος.
Περαιτέρω επισημαίνεται, ότι η τοποθέτηση νοσηλευτών ως μελών των εν λόγω επιτροπών αποδυναμώνει έτι περισσότερο την αριθμητική δύναμη της νοσηλευτικής υπηρεσίας, επιτείνοντας το ήδη οξύ πρόβλημα των σημαντικών ελλείψεων νοσηλευτικού προσωπικού, εις βάρος της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών φροντίδας και υγείας προς τους νοσηλευομένους ασθενείς.
Έτσι, μετά από αναλυτική παράθεση των όσων συμβαίνουν στο νοσοκομείο, αποφασίστηκε από το σύνολο των προϊσταμένων από 1ης Δεκεμβρίου 2010, η αποχή των νοσηλευτών από οποιοδήποτε αλλότριο καθήκον τους επιβάλλεται, είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Στο διάστημα που μεσολαβεί, η διοίκηση ευελπιστούμε ότι θα βρει τον τρόπο να ρυθμίσει το θέμα τούτο, αποδίδοντας στις τρεις ισότιμες υπηρεσίες του ιδρύματος (Ιατρική, Νοσηλευτική και Διοικητική) τις ευθύνες που αναλογούν σε καθεμιά ξεχωριστά.
Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος δε, έχει επανειλημμένως αναφερθεί στα επαγγελματικά δικαιώματα και καθήκοντα των Νοσηλευτών ΠΕ και ΤΕ, όπως αυτά περιγράφονται στις διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος 351/1989.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 1 του ως άνω Προεδρικού Διατάγματος, «οι πτυχιούχοι του τμήματος Νοσηλευτικής της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που φέρουν τον επαγγελματικό τίτλο <Νοσηλευτής Νοσηλεύτρια>(παρ.2, άρθρο 5 του Ν. 1579/85) αποκτούν ειδικές επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις σε όλο το φάσμα της γενικής νοσηλευτικής φροντίδας, ως πολυδύναμοι νοσηλευτές γενικώς φροντίδων. 2.Οι νοσηλευτές έχουν δικαίωμα απασχόλησης είτε ως στελέχη νοσηλευτικών μονάδων, στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, είτε ως αυτοαπασχολούμενοι σε όλο το φάσμα παροχής νοσηλευτικών φροντίδων και ειδικότερα με τα εξής αντικείμενα και δραστηριότητες. 2.1. Νοσηλευτικές πράξεις που γίνονται με δική τους απόφαση και ευθύνη εκτέλεση προς κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου σαν βιοψυχοκοινωνική οντότητα, στους τομείς υγιεινής, του ίδιου και του περιβάλλοντος του, ασφάλειας, άνεσης, υποβοήθησης οργανικών λειτουργιών, διατήρησης ισοζυγίων του. 2.1.1. Παροχή ολοκληρωμένης και εξατομικευμένης φροντίδας σε κλινήρεις αρρώστους όλων των ηλικιών, που πάσχουν από διάφορα νοσήματα. 2.1.2. Λήψη νοσηλευτικών μέτρων και επίβλεψη ανάπαυσης και ύπνου. 2.1.3. Λήψη μέρων για πρόληψη και φροντίδα επιπλοκών από μακροχρόνια κατάκλιση. 2.1.4. Κάλυψη των αδυναμιών αυτοφροντίδας. 2.1.5. Υποβοήθηση και φροντίδα λειτουργιών απέκκρισης εντέρου και ουροδόχου κύστης. 2.1.6. Λήψη νοσηλευτικών μέτρων για παραγωγή αναπνευστικής λειτουργίας. 2.1.7. Στενή παρακολούθηση αρρώστων για έγκαιρη διαπίστωση δυσχερειών ή επιπλοκών από τη νόσο, τις διαγνωστικές εξετάσεις και τα θεραπευτικά σχήματα. 2.1.8. Λήψη μέτρων για πρόληψη ατυχημάτων στο χώρο παροχής νοσηλευτικές φροντίδας. 2.1.9. Απομόνωση και δήλωση αρρώστου με λοιμώδες νόσημα. 2.1.10.Προθανάτια υποστήριξη και φροντίδα του αρρώστου και μεταθανάτια φροντίδα του αρρώστου, στο θάλαμο και υποστήριξη της οικογένειας. 2.1.11.Σίτιση αρρώστου με όλους τους τρόπους. 2.1.12.Εφαρμογή φυσικών μέσων για πρόκληση υποθερμίας και επισπαστικών. 2.1.13.Πληροφόρηση του αρρώστου και των οικείων του σε θέματα που αφορούν. – τη λειτουργία του νοσοκομείου – τη νομοθεσία των υπηρεσιών υγείας – την εφαρμοζόμενη θεραπευτική αγωγή 2.1.14.Εκπαίδευση και παροχή βοήθειας στον άρρωστο με σκοπό την αυτοφροντίδα. 2.1.15.Εκπαίδευση και παροχή βοήθειας στους οικείους του αρρώστου με σκοπό την συνέχιση της φροντίδας στο σπίτι. 2.1.16.Φροντίδα και υποστήριξη αρρώστου και περιβάλλοντος όταν υπάρχει χρόνιο ή ανίατο νόσημα. 2.1.17.Βοήθεια στην επικοινωνία μεταξύ αρρώστου, οικογένειας, γιατρού, προσωπικού του νοσοκομείου άλλων κοινωνικών και κοινοτικών ιδρυμάτων και 2.1.18. Διενέργεια γραπτής και προφορικής ενημερωτικής επικοινωνίας με τα μέλη της υγειονομικής ομάδας και άλλους συναφείς Οργανισμούς. 2.1.19. Συνεργασία στο συντονισμό των ενεργειών για την πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση. 2.2. Πράξεις σε απουσία γιατρού. 2.2.1. Εφαρμογή πρωτοκόλλου επειγουσών ενεργειών σε χώρους ή μονάδες όπου δεν είναι σπάνια προβλεπτά οξέα συμβάντα. 2.2.2. Εφαρμογή πρώτων βοηθειών. 2.3. Πράξεις μετά από γνωμάτευση γιατρού και εκτέλεση από τον νοσηλευτή. Ο νοσηλευτής έχει την ικανότητα λόγω σπουδών και πρακτικής εμπειρίας να εκτελεί και τις πιο περίπλοκες πράξεις κατ’ εφαρμογή του θεραπευτικού προγράμματος. 2.3.1. Μετρήσεις διαφόρων παραμέτρων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του νοσηλευτή. 2.3.2. Χορήγηση φαρμάκων από όλες τις οδούς. 2.3.3. Χορήγησης οξυγόνου με όλους τους τρόπους. 2.3.4. Πλήρης παρεντερική θρέψη. 2.3.5. Θεραπευτικά λουτρά. 2.3.6. Βρογχική παροχέτευση εκκρίσεων.
Ενόψει των ανωτέρω διατάξεων, που προσδιορίζουν με σαφήνεια τα επαγγελματικά καθήκοντα των Νοσηλευτών, προκύπτει ότι η ανάθεση εκτέλεσης οιασδήποτε άλλης πράξεως πέραν των ανωτέρω περιγραφομένων σε Νοσηλευτή είναι παράνομη και καταχρηστική.
Εν κατακλείδι, η διοίκηση του Γ.Ν. Νίκαιας καλείται να αποκαταστήσει άμεσα την ορθολογική άσκηση των νοσηλευτικών αρμοδιοτήτων προκειμένου να επικρατήσει η νομιμότητα και να εξομαλυνθεί το δυσχερές εργασιακό τοπίο που έχει διαμορφωθεί.
Αναμένουμε για τις δικές σας ενέργειες.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε.
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Δημήτρης Σκουτέλης Αριστείδης Δάγλας
