Ο καρκίνος είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως και μπορεί να οδηγήσει σε 12 εκατομμύρια θανάτους έως το 2030, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής αναφέρει ότι το 80% όλων των καρκίνων αφορά παράγοντες, οι οποίοι είναι αναγνωρίσιμοι και δυνητικά αποτρέψιμοι.
Η πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική αντιμετώπισης του αποτελεί η πρόληψη. Οι δραστηριότητες πρόληψης περιλαμβάνουν την αποφυγή παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, καθώς επίσης και η προώθηση προστατευτικών παραγόντων, όπως η άσκηση και υγιεινή διατροφή. Οι προσπάθειες πρόληψης περιλαμβάνουν εκπαιδευτική και πολιτική υποδομή, αλλά και πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις σε μικρό- και μακροοικονομικό επίπεδο.
Εντούτοις, η Ογκολογική Νοσηλευτική και οι Ογκολογικοί Νοσηλευτές είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πρόληψης του καρκίνου, όπως αποδεικνύεται από διεθνείς μελέτες.
Ποιες είναι οι προκλήσεις των Ογκολογικών Νοσηλευτών ώστε να παρέχουν αποτελεσματική προληπτική φροντίδα; Πώς μπορούν οι ηγέτες των νοσοκομείων να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις για την καλύτερη συμμετοχή των νοσηλευτών στην προληπτική φροντίδα; Ποιοι πρέπει να είναι οι τομείς όσον αφορά τις πολιτικές αλλαγές και τα προγράμματα κατάρτισης; Ερωτήματα που ταλανίζουν, όλους όσους συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των προληπτικών προγραμμάτων.
Η προληπτική φροντίδα του καρκίνου που παρέχεται από τους Ογκολογικούς Νοσηλευτές παίζει σημαντικό ρόλο, για τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου και τη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας και θεραπείας των ασθενών. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι δύσκολο, και συχνά αδύνατο, να παρέχουν οι Νοσηλευτές την κατάλληλη προληπτική αντιμετώπιση σε ασθενείς όταν έχουν ανάγκη.
Η προληπτική φροντίδα του καρκίνου μπορεί να βελτιωθεί σε τρία επίπεδα, σε επίπεδο οργανωσιακού συστήματος, επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης του παρόχου και από την άποψη της εκπαίδευσης ασθενών και οικογενειών. Από το επίπεδο του οργανωσιακού συστήματος, τους χρονικούς περιορισμούς, την έλλειψη πόρων και την έλλειψη πρόσβασης στην φροντίδα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η πολιτική πρέπει να αναθεωρείται έτσι ώστε οι νοσηλευτές να έχουν χρόνο και κίνητρο για την εφαρμογή των προγραμμάτων πρόληψης. Ο χρόνος που αφιερώνεται στην προληπτική φροντίδα πρέπει να ενσωματωθεί στα προγράμματα εργασίας των νοσηλευτών. Πρέπει να διατίθενται πόροι στους νοσηλευτές, για να διασφαλιστεί ότι μπορούν να παρέχουν επαρκή και αποτελεσματική φροντίδα στους ασθενείς. Επιπλέον, όσον αφορά την εκπαίδευση των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, την πρόσβαση στην πρόληψη του καρκίνου και η ογκολογική εκπαίδευση πρέπει να βελτιωθούν σε εκπαιδευτικό σύστημα.
Οι Νοσηλευτές αντιμετωπίζουν πολιτισμικές διαφορές, γλωσσικά και επικοινωνιακά εμπόδια, τις συμπεριφορές ασθενών και οικογενειών, καθώς και έλλειψη πόρων, γνώσεων, και εκπαίδευσης σχετικά με τις πρακτικές πρωτογενούς πρόληψης σε όλα τα επίπεδα. Όμως, στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία έχουν αναπτυχθεί εκπαιδευτικά προγράμματα σε Προπτυχιακό, Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό επίπεδο, από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας, θέτοντας τις βάσεις για την «άνθηση» προγραμμάτων πρόληψης.
Η Ογκολογική Νοσηλευτική συνεχίζει να εξελίσσεται χάρη στις εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου, στην ενημέρωση και στη βιοτεχνολογία. Καθώς νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις ενσωματώνονται στη φροντίδα του καρκίνου, οι Ογκολογικοί Νοσηλευτές πρέπει να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη διαχείριση αυτού του πληθυσμού ασθενών. Ο ρόλος τους έχει επεκταθεί σημαντικά και μπορεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των πολιτισμών. Οι εξελιγμένες θεραπείες και η ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών θα δημιουργήσουν την πρόκληση ώστε να διασφαλίσουν ότι όλοι οι Νοσηλευτές, οι οποίοι εργάζονται που εργάζονται σ’ αυτό το πεδίο, είναι καλά εκπαιδευμένοι και ανεξάρτητοι στοχαστές. Έτσι, η μελλοντική επιτυχία των Ογκολογικών Νοσηλευτών θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της νοσηλευτικής πρακτικής μέσω της προηγμένης εκπαίδευσης. Η αυξημένη παγκοσμιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης προσφέρει συναρπαστικές ευκαιρίες για την επίτευξη αυτού του στόχου επιτρέποντας συνεργατικές σχέσεις μεταξύ των Ογκολογικών Νοσηλευτών σε όλο τον κόσμο. Ειδικότερα, στην εποχή της Πανδημίας COVID – 19, όπου οι Νοσηλευτές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της πανδημίας και ακολουθούν μια προληπτική προσέγγιση με πολυπαραγοντικές ομάδες, τόσο για την αντιμετώπιση αυτής, όσο και την συνέχιση των υπόλοιπων προληπτικών προγραμμάτων, επανεξετάζοντας θεσμικές, οργανωσιακές και κυβερνητικές συστάσεις.
Για τον Επιστημονικό Τομέα Ογκολογικής Νοσηλευτικής της Ε.Ν.Ε.
Δρ. Μαρία Καπρίτσου
Πρόεδρος της Ελληνικής ΠεριΑναισθησιολογικής Νοσηλευτικής Εταιρείας
Προϊσταμένη του Αναισθησιολογικού Τμήματος, Κ.Η.Ν. «Ν. Κούρκουλος»,
ΓΑΟΝΑ «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»
