Η Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος, ενόψει της εκδόσεως πράξεων ανάθεσης καθηκόντων Προϊσταμένου Τμήματος και Διεύθυνσης στη Νοσηλευτική Υπηρεσία του Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Άγιος Σάββας», απέστειλε σχετική ενημέρωση – σύσταση στην οποία αναφέρει τα ισχύοντα γενικώς και αντικειμενικώς επί όλων ανεξαιρέτως των περιπτώσεων ανάθεσης καθηκόντων θέσεως ευθύνης σε όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα.
Αξιότιμοι,
Ενόψει της εκδόσεως πράξεων ανάθεσης καθηκόντων Προϊσταμένου Τμήματος και Διεύθυνσης στη Νοσηλευτική Υπηρεσία του Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Άγιος Σάββας», η Ε.Ν.Ε. αναφέρει τα εξής, που ισχύουν γενικώς και αντικειμενικώς επί όλων ανεξαιρέτως των περιπτώσεων ανάθεσης καθηκόντων θέσεως ευθύνης σε όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα.
1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 84 παρ. 3 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, «Ως Προϊστάμενοι Τμήματος ή αντίστοιχου επιπέδου οργανικής μονάδας επιλέγονται υπάλληλοι ΠΕ ή TE ή ΔΕ, κατά τα ειδικώς προβλεπόμενα στις οικείες οργανικές διατάξεις, εφόσον κατά την τελευταία τριετία έχουν αξιολογηθεί τουλάχιστον δύο (2) φορές με βαθμολογία από 75 έως 100 στις εκθέσεις αξιολόγησης, μετά από την οριστικοποίηση αυτών από την Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης και: α) κατέχουν τον βαθμό Α’ και έχουν τρία (3) έτη πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας ή β) έχουν τον Α’ βαθμό και έχουν ασκήσει για τουλάχιστον ένα (1) έτος καθήκοντα Προϊσταμένου Τμήματος».
Με τις παραπάνω διατάξεις προσδιορίζονται τα ελάχιστα τυπικά προσόντα που θα πρέπει να διαθέτει ένας υπάλληλος προκειμένου να καταλάβει θέση προϊσταμένου Τμήματος στην ελληνική δημόσια διοίκηση.
2. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 1-2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, «1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της.
3. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης».
Οι παραπάνω διατάξεις, που ευρίσκονται σε απόλυτη ταύτιση και με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, προφανώς εφαρμόζονται και επί των διαδικασιών επιλογής προϊσταμένων στη δημόσια διοίκηση. Με άλλα λόγια οι ως άνω διατάξεις υπαγορεύουν σε κάθε αρμόδια διοικητική αρχή, ότι προκειμένου περί της επιλογής προϊσταμένων θα πρέπει να παρατίθεται στην οικεία πράξη πλήρης, ειδική και σαφής αιτιολογία, με την οποία αφενός να δικαιολογείται η επιλογή συγκεκριμένου προσώπου, αφετέρου να καθίσταται ευχερής ο δικαστικός έλεγχος της επιλογής αυτής.
Κατά συνέπεια όλες οι πράξεις ανάθεσης καθηκόντων προϊσταμένου θα πρέπει να φέρουν πλήρη, σαφή και ειδική αιτιολογία.
3. Εμμένοντας στο μείζον ζήτημα της αιτιολογίας, έχουμε να παρατηρήσουμε τα ακόλουθα. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες μια πράξη εκδίδεται στο πλαίσιο διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης, όπως ακριβώς συμβαίνει και στο πλαίσιο επιλογής ενός υποψηφίου για την πλήρωση μιας θέσης κατά παράλειψη όλων των υπολοίπων υποψηφίων, πρέπει να παρατίθεται αιτιολογία, από την οποία να προκύπτει ο σκοπός της εκδιδόμενης πράξης, τα νομικά κριτήρια που εφαρμόζονται και τα πραγματικά στοιχεία που οδήγησαν την διοίκηση στη συγκεκριμένη επιλογή.
Σύμφωνα, δε, με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, η παράλειψη της αναφοράς των ως άνω στοιχείων ή η ανεπαρκής παράθεσή τους καθιστά την πράξη αναιτιολόγητη και, άρα, ακυρωτέα (ΣτΕ 1488/1994, 4560/1995 κλπ).
Γενικότερα παρατηρείται, ότι η αιτιολογία είναι νόμιμη οσάκις αυτή είναι πλήρης και επαρκής, ενώ περιέχει με σαφήνεια τα πραγματικά περιστατικά που δικαιολογούν την ορθότητα της κρίσης του διοικητικού οργάνου.
Και ναι μεν, όπως έχει κριθεί, ειδικώς επί της εφαρμογής του άρθρου 87 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα περί της αναπλήρωσης προϊσταμένων ο διοικητής ενός νοσοκομείου διαθέτει, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 7 του Νόμου 3329/2005, ευρεία διακριτική ευχέρεια ως προς την ανάθεση προσωρινών καθηκόντων προϊσταμένων, ωστόσο υποχρεούται να λάβει υπόψη του και να συνεκτιμήσει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα των υπαλλήλων, συγκρίνοντας αξιολογικώς την ποιότητα της υπηρεσιακής τους δραστηριότητας, την γνώση του αντικειμένου και τις εν γένει διοικητικές ικανότητές τους (ΣτΕ 382/2016, ΔΕφΑθ 2926/2019, 3080/2018).
Με άλλα λόγια οφείλει να παραθέτει αιτιολογία, ώστε να καθίσταται ευχερής ο δικαστικός έλεγχος των σχετικών πράξεων και να αξιολογείται το ζήτημα της άσκησης της διακριτικής ευχέρειας εντός των νομίμων ορίων αυτής.
Είναι, δε, χαρακτηριστικό, ότι οσάκις η διοίκηση δεν προβαίνει έστω και σε στοιχειώδη συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ των υπαλλήλων, η πράξη της αποβαίνει ακυρωτέα λόγω πλημμελούς αιτιολογίας (ΔΕφΑθ 2049/2019).
4. Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι πράξεις ανάθεσης πλημμελώς αιτιολογημένες, δύνανται να έρχονται και σε αντίθεση με την αρχή της αξιοκρατίας. Η αρχή της αξιοκρατίας, η οποία απορρέει από σειρά συνταγματικών διατάξεων, όπως τα άρθρα 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 103 του Συντάγματος, επιβάλλει η πρόσβαση σε δημόσιες θέσεις και αξιώματα να γίνεται με κριτήρια που συνάπτονται με την προσωπική αξία και ικανότητα των ενδιαφερομένων, καθώς και με τα καθήκοντα της θέσεως που πρόκειται να καταλάβουν (βλ. ΣτΕ 1120/2016 Ολομ., 865/2016 επτ., 1205/2015, 527/2015 Ολομ., 2462/2010 επτ., 2396/2004 Ολομ., 1252/2003 Ολομ. κ.ά.).
Παραμένοντας στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση, αναμένουμε τις δικές σας ενέργειες, ως προς τη χρηστή εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας για την αξιοκρατική και εύρυθμη λειτουργία της Διεύθυνσης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Ν.Ε.
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Δημήτριος Σκουτέλης Τζαννής Πολυκανδριώτης