Αναφορικά με το ακανθώδες ζήτημα της απασχόλησης αποκλειστικών νοσοκόμων εντός του χώρου των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας επιθυμούμε να αναφέρουμε και να καταγγείλουμε τα εξής αξιοσημείωτα.

Μοιραία εκκινούμε από την παράθεση του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, προτού υπεισέλθουμε στα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά, η έρευνα και εξέταση των οποίων αποδεικνύει ότι εν τοις πράγμασι το εν λόγω κανονιστικό πλαίσιο παραβιάζεται κατάφωρα και καθημερινώς με πολλαπλές δυσμενείς συνέπειες.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 1 του Νόμου 4132/2013, όπως ισχύουν μετά την αντικατάσταση του πρώτου εδαφίου από τις ρυθμίσεις του άρθρου 38 παρ. 1 του Νόμου 4278/2014, «Στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., στις ιδιωτικές κλινικές, στα νοσοκομεία των Ενόπλων Δυνάμεων και το Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΝΙΜΤΣ), δύνανται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ασθενείς που νοσηλεύονται αποκλειστικοί νοσοκόμοι και αποκλειστικές νοσοκόμες, που δεν συνδέονται με οποιαδήποτε εργασιακή σχέση με τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., τις ιδιωτικές κλινικές, τα νοσοκομεία των Ενόπλων Δυνάμεων και το ΝΙΜΤΣ και φέρουν την αποκλειστική ευθύνη για τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους στους ασθενείς. Η δαπάνη για την απασχόληση τους βαρύνει τους νοσηλευόμενους ασθενείς ή τους οικείους τους ή τους ασφαλιστικούς τους φορείς, στις περιπτώσεις που προβλέπεται. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας προσδιορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την προσφορά των υπηρεσιών των αποκλειστικών νοσοκόμων σε νοσηλευόμενους στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. και τις ιδιωτικές κλινικές της χώρας, τα απαραίτητα προσόντα τους, η διαδικασία επιλογής τους από τους ενδιαφερόμενους και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια».

Περαιτέρω, σύμφωνα με την αμέσως επόμενη παράγραφο 2 του ιδίου ως άνω άρθρου, «Σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια τηρείται Μητρώο Αποκλειστικών Νοσοκόμων. Στο Μητρώο αυτό εγγράφονται υποχρεωτικώς οι αποκλειστικές νοσοκόμες και αποκλειστικοί νοσοκόμοι προκειμένου να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε νοσοκομεία ή ιδιωτικές κλινικές, αρμοδιότητας της οικείας Υγειονομικής Περιφέρειας. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ρυθμίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις εγγραφής των ενδιαφερομένων στο Μητρώο, τα απαραίτητα δικαιολογητικά, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια τήρησης του».

Κατ’εξουσιοδότηση των παραπάνω διατάξεων έχει εκδοθεί η υπ’αριθμ. Υ4α/οικ. 37804/25-04-2013 Απόφαση του Υπουργού Υγείας (Παροχή υπηρεσιών σε ασθενείς νοσοκομείων ΕΣΥ και ιδιωτικών κλινικών της Χώρας από αποκλειστικές νοσοκόμες και νοσοκόμους, ΦΕΚ Β 1023/25.5.2013), που έχει τροποποιηθεί διαδοχικώς από τις υπ’αριθμ. Υ4α/Γ. Π. οικ.75206/08-08-2013 (ΦΕΚ Β 1944/9.8.2013) και Α3γ/οικ. 18680/13-03-2015 (ΦΕΚ Β 458/26-03-2015) Αποφάσεις του καθ’ύλην αρμόδιου Υπουργού.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το περιεχόμενο της ως άνω Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει σήμερα, «1. Η νοσηλευτική φροντίδα στους ασθενείς εντός των δημόσιων νοσοκομείων και των ιδιωτικών κλινικών, παρέχεται αποκλειστικά από το οικείο νοσηλευτικό προσωπικό. Σε περιπτώσεις ασθενών που λόγω της κατάστασης τους αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν, είναι δυνατό να παρέχεται επιπλέον φροντίδα από αποκλειστικές νοσοκόμες και αποκλειστικούς νοσοκόμους. Οι αποκλειστικές νοσοκόμες και οι αποκλειστικοί νοσοκόμοι φέρουν εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά την ευθύνη για τις υπηρεσίες που παρέχουν στους ασθενείς του νοσοκομείου ή της ιδιωτικής κλινικής όπου παρέχουν τις υπηρεσίες τους, δε συνδέονται με οποιαδήποτε εργασιακή σχέση με τα νοσοκομεία ή τις κλινικές αυτές και η δαπάνη για την απασχόληση τους βαρύνει τον ασθενή ή τον ασφαλιστικό οργανισμό του ασθενή, στις περιπτώσεις στις οποίες αυτό προβλέπεται.

Προκειμένου να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε ασθενείς ενός νοσοκομείου ή μιας ιδιωτικής κλινικής, οι αποκλειστικές νοσοκόμες και αποκλειστικοί νοσοκόμοι οφείλουν: α) να διαθέτουν άδεια εργασίας από το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υπ` αριθ. Φ.9/1012/93 κοινή υπουργική απόφαση (425 Β`), όπως τροποποιήθηκε με την υπ’αριθμ. Φ9/80000/2887 5/1856/12 κοινή υπουργική απόφαση (1175 Β`), β) να έχουν καταχωρηθεί στο Εθνικό Μητρώο Αποκλειστικών Νοσοκόμων που τηρείται στο Υπουργείο Υγείας.

2. Στη Διεύθυνση Προσωπικού κάθε Υγειονομικής Περιφέρειας τηρείται αντίγραφο του Εθνικού Μητρώου Αποκλειστικών Νοσοκόμων, στο οποίο εγγράφονται οι ενδιαφερόμενες και οι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στα νοσοκομεία και τις ιδιωτικές κλινικές σε όλη την Ελληνική Επικράτεια. Για την εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Αποκλειστικών Νοσοκόμων της Υγειονομικής Περιφέρειας απαιτείται να προσκομίζονται στις κατά τόπους Υγειονομικές Περιφέρειες: α) χορήγηση βεβαίωσης (πρώην άδειας) άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή/τριας ή βοηθού νοσηλευτή/ τριας, β) άδεια εργασίας από το Ι.Κ.Α., γ) επικυρωμένο αντίγραφο οποιουδήποτε πτυχίου ή διπλώματος ή τίτλου σπουδών κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή ΔΕ της ημεδαπής ή ισότιμο τίτλο Ιδρυμάτων και Σχολών της αλλοδαπής, το οποίο οδηγεί στην απόκτηση της υπό β) άδειας εργασίας, δ) ο Α.Μ.Κ.Α, ε) αντίγραφο ποινικού μητρώου γενικής χρήσης. (…) στ) οι ενδιαφερόμενοι που δε διαθέτουν ελληνική ιθαγένεια, απαιτείται να προσκομίζουν πιστοποιητικό ελληνομάθειας, τουλάχιστον για την κατηγορία της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (ΥΕ) Επιπέδου Α2 για ειδικούς επαγγελματικούς σκοπούς, προκειμένου να πιστοποιείται η επάρκεια τους στην κατανόηση και τη χρήση της ελληνικής γλώσσας. Από την ανωτέρω υποχρέωση εξαιρούνται οι ομογενείς, κάτοχοι ειδικού δελτίου ταυτότητας ομογενούς. (…) ζ) απλό φωτοαντίγραφο των δύο όψεων του ατομικού δελτίου ταυτότητας ή για τους αλλοδαπούς επικυρωμένα αντίγραφα των κρίσιμων σελίδων του διαβατηρίου και αντίγραφο της άδειας παραμονής.

Ειδικότερα, για τα πτυχία που προέρχονται από Ιδρύματα του εξωτερικού απαιτείται για την εγγραφή στο Μητρώο, να συνυποβάλλεται ισοτιμία και αντιστοιχία του τίτλου σπουδών τους από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.ΑΤ.Α.Π.) ή το πρώην ΔΙ.Κ.ΑΤ.Σ.Α. ή το πρώην ΙΤ.Ε. Όσα πτυχία προέρχονται από κράτη – μέλη της Ε.Ε. απαιτείται αναγνώριση τους από το Συμβούλιο Αναγνωρίσεως Επαγγελματικών Προσόντων (Σ.Α.Ε.Π.) ή το πρώην Συμβούλιο Επαγγελματικής Αναγνώρισης Τίτλων Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Σ.Ε.Α.Τ.Ε.Κ.) ή ισοτιμία από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.). Οι βεβαιώσεις (πρώην άδειες εργασίας) άσκησης επαγγέλματος των αποκλειστικών νοσοκόμων που έχουν εκδοθεί έως την 9-4-2012 εξακολουθούν να ισχύουν, και για τις περιπτώσεις που αφορούν δεν απαιτείται κατάθεση τίτλου σπουδών και έκδοση νέας βεβαίωσης (πρώην άδειας) άσκησης επαγγέλματος νοσηλευτή/ τριας ή βοηθού νοσηλευτή/τριας. Οι εγγεγραμμένοι οφείλουν να ενημερώνουν το Εθνικό Μητρώο για κάθε μεταβολή των στοιχείων που έχουν καταθέσει.

(…) Με την εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο, η αποκλειστική νοσοκόμα ή ο αποκλειστικός νοσοκόμος λαμβάνει μοναδικό αριθμό εγγραφής (αριθμό μητρώου αποκλειστικής νοσοκόμας/αποκλειστικού νοσοκόμου) και κάρτα ταυτοποίησης (ταυτότητα). Η κάρτα ταυτοποίησης θα φέρει τη φωτογραφία του αναφερόμενου και θα αναγράφει το όνομα, το επώνυμο, την ιδιότητα της αποκλειστικής νοσοκόμας/αποκλειστικού νοσοκόμου και τον αριθμό μητρώου.

3. Σε κάθε νοσοκομείο και ιδιωτική κλινική τηρείται ονομαστικός πίνακας αποκλειστικών νοσοκόμων, ο οποίος καταρτίζεται σε ετήσια βάση κατά το μήνα Δεκέμβριο, με ισχύ από τον Ιανουάριο του επομένου έτους. Ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης αποκλειστικών νοσοκόμων ανά νοσηλευτικό ίδρυμα, αντιστοιχεί στο 30% των οργανικών του κλινών. Η κατάρτιση του πίνακα γίνεται από την οικεία Υγειονομική Περιφέρεια για κάθε ημερολογιακό έτος. Για να συμπεριληφθούν στον ετήσιο κατάλογο οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν ατομικές αιτήσεις στην Υγειονομική Περιφέρεια κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου κάθε έτους, προκειμένου να επιλεγούν για ένα νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, μεταξύ τριών επιλογών που μπορούν να δηλώσουν κατά σειρά προτίμησης. (…) Με την αίτηση, η οποία συνοδεύεται από φωτογραφία του ενδιαφερομένου και στην οποία αναγράφεται ο αριθμός Εθνικού Μητρώου Αποκλειστικού Νοσοκόμου στην οικεία Υ.Πε., συνυποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους τα ακόλουθα δικαιολογητικά: ί) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ιι) Αντίγραφο εκκαθαριστικού σημειώματος του προηγούμενου οικονομικού έτους iii) Βεβαίωση του Ι.ΚΑ, από την οποία προκύπτουν τα ένσημα της/του απασχολούμενης/ου ίν) Φωτοτυπία της σχετικής σελίδας του βιβλιαρίου Ι.Κ.Α. με την ανανέωση για το τρέχον έτος, σύμφωνα με την υπ` αριθμ.Υ1γ/ΓΑ/οικ.35797 υ.α. (1199 Β`) «Πιστοποιητικά υγείας εργαζομένων σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος». Έγγραφα που έχουν ήδη κατατεθεί στο Μητρώο δεν απαιτείται να επανυποβληθούν, εάν δεν έχουν μεταβληθεί τα δεδομένα που δηλώνονται. Μετά την οριστικοποίηση του ονομαστικού πίνακα από την οικεία Υ.Πε. εκδίδονται οι κάρτες ταυτοποίησης για το προσεχές έτος από την Υ.Πε. και ο πίνακας αποστέλλεται σε κάθε νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική, όπου αναρτάται σε εμφανές σημείο στο γραφείο της Προϊσταμένης της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας.
4. Αρμόδια για τη διάθεση των αποκλειστικών νοσοκόμων του ονομαστικού πίνακα είναι τριμελής Επιτροπή που συγκροτείται σε κάθε νοσοκομείο ή ιδιωτική κλινική με απόφαση του Διοικητή του νοσοκομείου ή της Διοίκησης της ιδιωτικής κλινικής και αποτελείται: α) στα νοσοκομεία, από τον/την Προϊστάμενο/η της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, τον/την Προϊστάμενο/η της Διοικητικής Υπηρεσίας και έναν νοσηλευτή/τρια με Β΄ βαθμό, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του Διοικητή του νοσοκομείου

β) στις ιδιωτικές κλινικές, από τον/την Προϊστάμενο/η του Νοσηλευτικού Προσωπικού, το Διοικητικό Δ/ντη και έναν νοσηλευτή, οποίος ορίζεται με απόφαση της Διοίκησης της ιδιωτικής κλινικής.

Η ανωτέρω Επιτροπή έχει την ευθύνη διάθεσης των αποκλειστικών νοσοκόμων, με τον τρόπο που περιγράφεται στη συνέχεια καθώς και την υποχρέωση ελέγχου των αποκλειστικών νοσοκόμων για τυχόν παραπτώματα, με δυνατότητα αντικατάστασης τους σε περίπτωση που ο ασθενής υποβάλλει σχετικό αίτημα, ακόμα και οριστικού αποκλεισμού τους από τον ονομαστικό πίνακα, ανάλογα με τη βαρύτητα του παραπτώματος. Η διάθεση των αποκλειστικών νοσοκόμων στους ασθενείς γίνεται μόνο από τον ονομαστικό πίνακα, με τη σειρά αναγραφής τους σε αυτόν και μέχρι εξάντλησης του πίνακα (κυκλική διάθεση-rotation), προκειμένου όλοι οι αναγραφόμενοι να πραγματοποιούν τον ίδιο αριθμό ημερομισθίων. Παραβίαση της σειράς γίνεται δεκτή μονό σε περίπτωση προσωπικής επιλογής του ασθενή σε συγκεκριμένο πρόσωπο, η οποία δηλώνεται με συμπλήρωση υπεύθυνης δήλωσης. Προϋπόθεση αποτελεί το συγκεκριμένο πρόσωπο να περιλαμβάνεται στον ονομαστικό πίνακα του Νοσοκομείου ή της Ιδιωτικής Κλινικής και να είναι διαθέσιμο.

5. Οι αποκλειστικές νοσοκόμες/αποκλειστικοί νοσοκόμοι πρέπει να φορούν ένδυμα (στολή) εργασίας, η οποία θα διαφοροποιείται από τη στολή εργασίας των άλλων επαγγελματιών υγείας του και συγκεκριμένα γκρι παντελόνι ή φούστα και λευκή μπλούζα και να φέρουν σε εμφανές σημείο την κάρτα ταυτοποίησης τους (ταυτότητα).
6. Η Προϊσταμένη της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του νοσοκομείου ή ο Προϊστάμενος του Νοσηλευτικού Προσωπικού της ιδιωτικής κλινικής, οφείλει να βεβαιώνει την εκτέλεση της υπηρεσίας από την/τον αποκλειστική/ο νοσοκόμα/ο προς τον ασθενή πάνω στην απόδειξη παροχής υπηρεσιών, καθώς και να παραλαμβάνει και να τηρεί σε ειδικό αρχείο φωτοαντίγραφο από την τριπλότυπη απόδειξη παροχής υπηρεσιών, που εκδίδουν μετά την εκτέλεση των καθηκόντων τους προς τον ασθενή οι αποκλειστικές νοσοκόμες/αποκλειστικοί νοσοκόμοι. Η τριμελής Επιτροπή υποχρεούται, στο τέλος κάθε ημερολογιακού τριμήνου να υποβάλλει στο Διοικητικό Συμβούλιο του νοσοκομείου, προς έγκριση αιτιολογημένα απολογιστικά στοιχεία για την απασχόληση των εγγεγραμμένων στον ονομαστικό πίνακα των αποκλειστικών νοσοκόμων. (…)
7. Στις περιπτώσεις περιστατικών, όπου κατά την κρίση του Δ/ντη του Τμήματος νοσηλείας, είναι απαραίτητη η παραμονή ενός συνοδού για τον ασθενή, θα δίνεται άδεια παραμονής σε συγγενικό πρόσωπο, η οποία θα υπογράφεται από το θεράποντα ιατρό ή την νοσηλεύτρια Προϊσταμένη του Νοσηλευτικού Τμήματος, θα αναφέρει το ονοματεπώνυμο του ασθενή και θα αναγράφει τη συγγενική σχέση με αυτόν. Σε περίπτωση παραμονής συνοδού προσώπου που απασχολείται κατ` οίκον για τη φροντίδα του ασθενούς, το πρόσωπο υποχρεούται να δηλώνει στην Προϊσταμένη της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας το AMΚΑ του, καθώς και το AMΚΑ του εργοδότη και να προσκομίζει αντίγραφο του εργοσήμου για τον τελευταίο πλήρη μήνα απασχόλησης του. Την ευθύνη για την τήρηση των ανωτέρω, σχετικά με την παραμονή των συνοδών αλλά και των αποκλειστικών νοσοκόμων, έχει η Προϊσταμένη της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας και το προσωπικό ασφαλείας του νοσοκομείου ή της ιδιωτικής κλινικής.(…)».

Όπως προκύπτει εκ των ανωτέρω, η κανονιστικώς δρώσα διοίκηση έχει προβλέψει μια σειρά λεπτομερών ρυθμίσεων, προκειμένου να δοθεί ένα τέλος στην αυθαιρεσία της δράσης των αποκλειστικών νοσοκόμων και να υπάρξουν εγγυήσεις περί της ασφαλούς άσκησης της συγκεκριμένης δραστηριότητας από πρόσωπα που τυγχάνουν πιστοποίησης, δια της αναγραφής του ονόματός τους τόσο στο οικείο Εθνικό Μητρώο, όσο και στον προβλεπόμενο ονομαστικό κατάλογο εκάστου νοσηλευτικού ιδρύματος. Παράλληλα προβλέπεται ειδικός τρόπος διάθεσης των αποκλειστικών με βάση την σειρά αναγραφής τους στον ονομαστικό κατάλογο και με ευθύνη ειδικής προς τούτο επιτροπής.

Παρά ταύτα μέχρι και σήμερα δεν έχει τεθεί οριστικός φραγμός στην αυθαιρεσία του παρελθόντος, δοθέντος ότι πλήθος δήθεν αποκλειστικών νοσοκόμων, που δεν είναι εγγεγραμμένοι ούτε στο οικείο Εθνικό Μητρώο, ούτε στους ονομαστικούς καταλόγους των νοσοκομείων, εξακολουθούν να παρέχουν αμφιβόλου ποιότητας υπηρεσίες σε νοσηλευομένους ασθενείς, χωρίς μάλιστα να διστάζουν να διαφημίζουν τις εν λόγω υπηρεσίες τους μέσω της διανομής ή της ανάρτησης επαγγελματικών καρτών στους χώρους των δημόσιων νοσοκομείων.

Αρκετοί, δε, εξ αυτών φροντίζουν να διαφημίσουν, ότι διαθέτουν και εργόσημο, προκειμένου να είναι εφικτή η εκ πλαγίου υπαγωγή τους στις ρυθμίσεις του άρθρου 7 της ως άνω υπουργικής απόφασης, δηλαδή να εμφανιστούν ως συνοδοί που απασχολούνται κατ’οίκον με την φροντίδα του νοσηλευομένου ασθενούς, ώστε να μην χρειάζεται η εγγραφή τους στο Εθνικό Μητρώο ή στον ονομαστικό κατάλογο.

Τα παραπάνω φαινόμενα δυστυχώς ανθούν στα ελληνικά δημόσια νοσοκομεία. Είναι, δε, σαφές, ότι η δράση των συγκεκριμένων ατόμων στερεί την εργασία από τους νόμιμους αποκλειστικούς νοσοκόμους, στερεί φορολογικά έσοδα από το Ελληνικό Κράτος αφού δεν εκδίδεται απόδειξη παροχής υπηρεσιών, ενώ θέτει σε κίνδυνο την δημόσια υγεία κατά το μέρος που πρόσωπα χωρίς τα απαραίτητα ελάχιστα τυπικά προσόντα παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας σε νοσηλευομένους ασθενείς.

Προς επίρρωση των παραπάνω διαπιστώσεων, σας επισυνάπτουμε ενδεικτικώς κατάλογο επαγγελματικών καρτών που ανευρίσκονται καθημερινώς στους χώρους των δημόσιων νοσοκομείων και αποδεικνύουν με τον πλέον περίτρανο τρόπο, ότι κάποιοι αδιαφορούν πλήρως για την ορθή και πιστή εφαρμογή των διατάξεων της ως άνω υπουργικής απόφασης, διαφημίζοντας δήθεν υπηρεσίες αποκλειστικών νοσοκόμων.

Ενόψει των ανωτέρω και με αποκλειστικό σκοπό την προάσπιση προεχόντως της δημόσιας υγείας και του εν γένει δημοσίου συμφέροντος, σας καλούμε να ερευνήσετε σε βάθος το περιεχόμενο της καταγγελίας, προκειμένου να αποδοθούν ευθύνες σε παν υπαίτιο πρόσωπο.

Τέλος, είναι σαφές ότι παραμένουμε στη διάθεσή σας για την παροχή οιουδήποτε διευκρινιστικού στοιχείου κρίνετε απαραίτητο για την διεξαγωγή και ολοκλήρωση της έρευνας.

Για το Περιφερειακό Συμβούλιο του 1^ου ΠΤ Αττικής & Νήσων του Αιγαίου

Ο Πρόεδρος                                                                             Η Γεν. Γραμματέας

Πιστόλας Δημήτριος                                                             Μπελαλή Κωνσταντία

Κάντε κλικ εδώ για την καταγγελία προς Υπουργό Υγείας.

Κάντε κλικ εδώ για την καταγγελία προς τον Προϊσταμενο Εισαγγελίας.